gewoonten meer bekend zou raken met andere, betere voeding.
Dat wij, mensen uit Indië, weer, en méér dan vroeger zouden
beseffen hoe belangrijk de kedelee is voor ons dagelijks menu.
Niet alleen als lecithine, maar als aangenaam, lekker en gezond
eten. Is het niet een schandaal dat mijn notenboer op de hoek,
die zo goed voorzien is van alle soorten uitheemse noten, nog
nooit van "katjang kedelee" heeft gehoord, die notabene lek
kerder is dan pinda? En minder vet en dus gezonder?
"Daar kunnen we niet aan beginnen, dat is volkomen onbekend
hier," vindt hij. Maar hij kijkt toch even op als ik hem een zakje
"roasted soybean" Amerikaanse import van 1,10 per ons
voorhoud. "Kunt U zelf maken," zeg ik. "Beginnen we niet aan",
zegt hij koppig. Mijnheer de Hollander denk ik, na 31/2 eeuw
is hier ineens de zon doorgebroken en wat hebben jullie ont
dekt? De saté-saus, de kroepoek, de nassi (wat daar ook voor
door moge gaan). Misschien, op een andere heldere dag, ont
dekken jullie nog meer.
Soyabonen en -meel worden bij tienduizenden ton per maand
ingevoerd, verwerkt in ontelbare consumptie-artikelen, niet
alleen dierenvoer. Maar de doorsnee burger weet niet, wat hij
eet en wil het niet weten ook. Dat is de grootste moeilijkheid
hier.
Aan die doorbraak zijn we nu via een SOYA-RECEPTENBOEK-
JE bezig. Plantersvrouw heeft er haar beste kunnen en weten
aangezet. Rogier zorgde voor een serie prachtige foto's (2 er
van ziet U hiernaast) over alle toepassingen van de kedelee.
U kunt straks met dit boekje soyabonen, de gezondste, voed
zaamste boon, die vlees geheel overbodig maakt, opdienen
als schotel, soep, drankje, toetje, brood, koek. Het wordt een
goed kookboek, het eerste Soy-boek in Nederland. Tjalie zou
er tevreden over zijn, geloof ik.
Poekoel teroes. Hoe hard, hoe lang moet je poekoellen tot
een gedachte, een plan zichtbare, tastbare resultaten voort
brengt?
Zo'n tahoe-verkoper als op de voorplaat zal wel nooit op de
markt te zien zijn. Hoewel, hoeveel groenteboeren in Den Haag
verkopen er al niet tahoe en tempé. En in andere steden?
Alleen voor het Indische publiek?
Het is onze invloed geweest die Nederland verrijkt heeft
met kroepoek, nassi, saté. Lombok en mangga zijn bijna even
gewoon als paprika en appel. Begrip en inzicht gaan hier
met een slakkengang, maar heeft Tjalie niet daarom juist zijn
"poekoel teroes" devies gevonden?
Voor ons uit Indië ligt het allemaal makkelijker dan voor hen
die er nooit geweest zijn. Wij hebben de rijkdom van eenvoudig
voedsel gekend. Gezond voedsel.
"Al zouden we gewoon droge rijst met een stukje tempé heb
ben, OMDAT we gezond willen blijven!"
LD.
Van Juul Lentze, Kendal Park, New Jersey, USA kregen we deze foto's
genomen in het "soybean corner" van een supermarkt. De soyaboon
is overal in Amerika ingeburgerd. Als snack in diverse smaakjes, als
pannekoek-meel (gemengd met tarwemeel in de goede verhouding,
klaar voor gebruik) als bak- en braadolie. Als "grit", korrelig gebakken
soyameel, smaakt het precies als onze spek-kaantjes en wordt het
gebruikt bij de nasi goreng, bami en andere schotels. Ook in Australië
zijn al deze artikelen in vele supermarkten en gezondheidswinkels te
krijgen.
13
