"Telgangers"
J. G. YSSEL DE SCHEPPER
I ALLE VERZEKERINGEN 1
De dienstplichtigen, die 6 juli 1934,
voor het vervullen van hun 1e oefening
bij het voormalige KNIL, in het 1e De
pot (bataljon), opkwamen, waren wer
kelijk "vogels van diverse pluimage".
Men sprak toen van miliciens. Zij wer
den ondergebracht bij de 3e compag
nie. Er waren "Steurtjes", totoks en
sinjo's, om de drie groepen te onder
scheiden, omdat de individuen van elk
van deze groeperingen meestentijds bij
elkaar zaten. Je had ambachtscholieren
naast MULO-nezen en HBS'ers
AMS'ers. Maar ook de jongelui die
blij waren dat ze Lagere School met
min of meerder succes hadden kunnen
bezoeken. En tot die laatste categorie
behoorde de militiesoldaat Jansen. Met
één of twee essen geschreven, doet
er niet toe. Het was in elk geval géén
Jansens.
En déze Jansen was nu de "JANSEN
BETOEL". Althans volgens sergeant
der 1e klasse Fokkelman, zijn brigade
commandant.
Jansen was een geweerdragende. Dat
wil zeggen dat de lange M 95, met de
geweerriem aan zijn linkerschouder
hangend, hem bij de exercitie danig
hinderde. Want al hoorde hij niet tot
de allerkleinsten van de groep, zo
groot was hij ook weer niet dat de ge
weerkolf tot en met zijn knie kwam.
Maar wel een stuk daaronder.
En juist bij de exercitie was "Jansen
Betoel" een "telganger". Althans weer
volgens de eerdergenoemde sergeant
Fokkelman. Een telganger is een paard
dat beurtelings zijn beide linker- of
rechterbenen tegelijk verplaatst. En
nu was Jansen helemaal niet in het
bezit van 2 linker- en 2 rechterbenen,
laat staan een paard. De overeenkomst
bestond hierin dat hij tegelijk met het
naar voren brengen van zijn linkerbeen
de dito arm omhoog zwaaide en dat
net zo met zijn rechterledematen deed.
Tot grote ergernis van de brigadecom
mandant, die al het mogelijke deed om
de plichtsgetrouwe milicien bij te bren
gen wat links "links" was en rechts
"rechts". De groepscommandant, bri
gadier Reygers, moest hem zelfs ter
zijde staan en Jansen dit pas voor pas
aanleren. Het ging zo: "Voorwaarts-
marrrs." Aanvangend met het linker
been. Jansen brengt linkervoet en lin
kerarm naar voren. Staat verder als
een standbeeld. De brigges trekt aan
zijn linkerarm, gaat snel naar rechts
van het beeld en brengt met veel te
genwerking van de soldaat, diens rech
terarm omhoog. En dat gaat zo door
totdat de sergeant I vindt dat onze
miliciën weer met de groep mag mee
doen. En wel als guide de voorste
soldaat die pas en richting aangeeft.
Maar direct na het commando: "Voor-
waarts-marrrs" was het weer mis. Ter
wijl Jansen van zichzelf vond dat hij het
juist zo goed deed, want hij deed pre
cies hetzelfde als toen hij "privéies"
had. Sergeant Fokkelman, een gezette,
goedmoedige Indische jongen, van
toen omstreeks 40 jaar, wist het op het
laatst niet meer. En de simpele "Jan-
sen-Betoel" ook niet. Die ging op het
laatst links als er rechts werd ge
commandeerd en rechts als het links
moest zijn. En toch was een ieder, -
van hoog tot laag - ervan overtuigd
dat onze miliciën de bevelen en de
inhoud en uitvoering kende, doch die
alleen onbewust tot een puinhoop
maakte. Althans in groeps- of hoger,
- kortweg - sociaal verband. Behalve
"Jansen-Betoel" dan; die was van de
gedachte dat alléén hij het goed deed
en de anderen fout. Want koos de
sergeaht hem daarom niet uit om als
guide voorop te lopen?
Dit is een waar verhaal uit 1934. Dat
zich afspeelde in het koele en schone
en mooie, op 715m boven de zeespie
gel gelegen stadje Bandoeng. In de
residentie Preanger-Regentschappen,
Alg. Assurantiebedrijf „Argo"
1 Kantoor en woonhuis Corn, de Witt- j
1 laan 83, Den Haag, Telef. 55 71 72
illll!llllllllllllllllll!lllllllllllllll!lll!ll!lllll
