WÊ
Indische Politieherinneringen
9
Een opname van waterrijk Bandjarmasin.
van C. H. Groen
Ik ben maar blij, dat de Redactie in de titel van deze bijdrage, ook mijn naam
heeft opgenomen, want anders had ik mij zelf moeten voorstellen en daarmede
heb ik in het oude Indië eens een rare ervaring gehad.
Men had op het Departement van
Binnenlands Bestuur gemeend mij te
moeten overplaatsen naar Bandjerma-
sin, de hoofdplaats van de Zuider- en
Oosterafdeling van Borneo, als zelf
standig corps-chef, met alleen de
Gouverneur van Borneo boven mij, van
de Stads-, Veld-, de Cultuur- en de
Ondernemingspolitie in die hele Zui
der- en Oosterafdeling van Borneo
(61/2 x Nederland).
Overigens: van Bandjermasin werd
toentertijd verteld, dat het 21/2 cm te
hoog lag. Want had het zoveel lager
gelegen, dan had het helemaal niet
bestaan. Het was namelijk het geval
dat bij vloed (die zo hoog bij de rivier
toch nog merkbaar was) de hele stad
onderstroomde, behoudens de, met
modder en zand opgeworpen, enkele
wegen. Bij eb viel het hele geval weer
net droog.
Maar goed, ik zat er nu eenmaal en
moest maar zien er het beste van te
maken. Na een paar weken was ik wel
vertrouwd met de Stadspolitie van
Bandjermasin en had ook al een bezoek
gebracht aan de Detachementen Veld
politie in de Hoeloe-Soengei, het ach
terland van mijn standplaats.
Ik moest toen op de, zoals ik het
noemde, grote tournée; Balikpapan
(BPM-Cultuurpolitie) per vliegtuig, van
daar naar Samarinda (kolenmijn KPM-
Ondernemingspolitie), met een Chinees
motorbootje, dat bijna onder water
voer, zo zwaar was het geladen, van
Samarinda, nu met de KPM weer terug
naar Balikpapan en vandaar vliegen
naar Tarakan het meest noordelijke
deel van mijn ressort. Hemelsbreed
900 km van Bandjermasin.
Er was daar gestationeerd een Inspec
teur van de Algemene Gouvernements-
politie, als chef van de door de BPM
in stand gehouden Cultuurpolitie.
Het verschil tussen de Cultuur-politie
en de Ondernemings-Politie? De Cul-
tuur-Politie bestond uit personeel van
de Algemene Gouvernements-Politie,
maar de kosten worden door de be
trokken onderneming aan het Gouver
nement betaald. Ondernemings-Politie
werd op de ondernemingen zelf aange
worven, maar uniformen, salarissen en
dergelijke, moesten in overeenstem
ming met de regels voor de Algemene
Politie, door de onderneming worden
opgebracht en er moest een chef aan
het hoofd staan, die van de Algemene
Politie was.
Die chef van de Cultuur-politie op
Tarakan, was van mijn komst op de
hoogte gesteld en hij haalde mij, met
een dienstwagen, van het vliegveld af.
Ik verwachtte, dat hij mij zou brengen
naar de Gouvernements pasangrahan.
Het was namelijk de eis van "Reis-
wezen", dat ambtenaren op dienstreis
zouden overnachten en ook de maal
tijden gebruiken in die pasangrahans,
als die er waren. Dat was in Tarakan
het geval.
Maarde Gouvernements pasang
rahans stonden bij de ambtenaren in
een zeer slechte reuk, zeker in de
Buitengewesten. Ze werden beheerd
door een Inlandse mandoer, die zich
verre van uitsloofde, om het zijn gas
ten naar de zin te maken (uitzonderin
gen niet te na gesproken). Logies en
voeding waren vaak abominabel. Het
verhaal ging dan ook, dat vele amb
tenaren de mandoer een gulden of een
rijksdaalder toestopten, om hem te
bewegen een briefje af te geven, dat
de pasangrahan vol was. Daarmede
riskeerden die ambtenaren hun baan,
want de jongens van "Reiswezen" wa
ren niet voor de poes en speurden
alles na.
Hoe het zij, de Inspecteur van de
Cultuurpolitie bracht mij naar de pasan
grahan, of, zo U wilt, het hotel, dat de
BPM in Tarakan had laten bouwen en
onder beheer gesteld van een Holland
se vrouw.
Toen wij bij dat hotel arriveerden,
stopten wij aan de voet van de trap,
die naar boven leidde. Het geval stond
namelijk op hoge palen. En toen wij
stopten kwam meteen, boven aan die
brede trap een vrouw te voorschijn en
daalde de trap af.
Ze was (laat ik het zacht zeggen)
nogal omvangrijk en riep bij mij on
middellijk gedachten-associaties op
aan "Mie met de Handjes", een figuur
uit een vervolgverhaal, dat, toentertijd
verscheen in het ook veel in Indië ge
lezen Nederlandse weekblad "Het Le
ven".
ABONNEES AMERIKA
ATTENTIE
Uw abonnement
(luchtpost 27,-; zeepost 19,-)
kunt U per check voldoen aan:
(verhoogd i.v.m. de koersdaling!)
Roy Steevensz, c/o East-West
House, 7357 Franklin Ave., Holly
wood, California 90046.
Indien U Uw Tong Tong niet hebt
ontvangen of Uw exemplaar be
schadigd is, en U een ander
wenst, kunt U zich ook wenden
tot Roy Steevensz.
Naar Den Haag schrijven duurt
lang
Ik was uitgestapt en beende naar de
trap, die ik bereikte, toen zij nog een
drie treedjes hoger stond. En wetend,
dat de Inspecteur voor mij logies be
sproken had, en dat mijn naam haar
dus bekend moest zijn, meldde ik mij
gewoon aan, met uitgestoken hand en
de woorden: "Ik ben Groen".
Zij negeerde mijn uitgestoken hand,
zette de handen in de zij, monsterde
mij van het hoofd tot de voeten en zei:
"Daar zie je anders helemaal niet naar
uit".
Pas daarna greep ze mijn hand, die
ze krachtig drukte, en zei: "Maar je
bent te meer welkom. Treedt binnen".
Ik heb daar goed gelogeerd en voor
treffelijk gegeten. Maar toen ik twee
dagen erna weer in Bandjermasin terug
was, werd mij daar het hele voorval al
in kleuren en geuren verteld. Chabar
angin.
U, aandachtige lezer, zult inmiddels al
wel begrepen hebben, dat ik in Indië
Commissaris van Politie was. Wanneer
men over die levensperiode herinne
ringen te boek stelt, dan kan het niet
anders of men heeft het over zichzelf.
En dan kan het niet anders, of zo nu
en dan wordt de indruk gewekt, dat
men het allemaal zo prachtig heeft
opgelost. Laat ik U de verzekering ge
ven, dat de meesten van mijn collega's
wel tot dezelfde prestaties zouden zijn
gekomen. Ik was, volgens mijn con-
duiten, een goed Commissaris, maar
ook niet meer.
U zult in mijn volgende artikelen mer
ken, dat ik telkens in een andere func
tie optreed. Gevolg van het feit, dat
men om de drie jaar werd overgeplaatst
en, in de meeste gevallen, in de nieu
we standplaats door de corpschef elk
jaar nog in een andere tak van dienst
werd geplaatst. Zo heb ik alle takken
van politiedienst meegemaakt.
(wordt vervolgd)
