BOEKBESPREKING
EEN MOND VOL SPIJKERS
In Tong Tong is de verschijning van
het boek, dat bovenstaande titel draagt
reeds aangekondigd. Het verdient meer
dan een simpele vermelding van zijn
verschijnen bij de uitgeverij Servire
in Wassenaar. De omslag vermeldt dat
de schrijver, prof. Joost A. M. Meerloo
in 1903 in Den Haag werd geboren, in
Leiden medicijnen studeerde en zich
specialiseerde in de psychiatrie. Als
officier van gezondheid beleefde hij de
ondergang van het Nederlandse leger
in de wanhopige strijd tegen de Duitse
overmacht; in 1942 slaagde hij erin
Nederland te verlaten - hij is half
joods - en via de Ver. Staten naar
Londen te ontkomen, waar hij tegen
het eind van de oorlog optrad als
regeringscommissaris voor de voedsel-
droppings boven Nederland. Daar te
ruggekeerd voelde hij zich, zonder zijn
oude vrienden, min of meer vereen
zaamd en vertrok weer naar Amerika,
waar hij tot 1968 doceerde aan de
New York school of Psychiatry. In 1968
keerde hij naar Nederland terug en
heeft nu een merkwaardige biografie
gepubliceerd onder bovenstaande titel,
ontleend aan de werkwijze van een
"jeugdvriend", de uiteraard aanzienlijk
oudere schoenmaker die hem als kind
imponeerde niet alleen door sterke ver
halen, maar ook doordat hij de kopspij-
kertjes waarmee hij de halve zolen en
achterlappen voor ter reparatie gege
ven schoenen aanbracht in de mond
bewaarde, om er bij het inslaan telkens
één uit de mond te nemen. Nadat de
auteur de lezer heeft verrast met een
inleiding "Over de betrekkelijke non
sens van een autobiografie" ("ieder
verhaal over jezelf is een snobistische
poging jezelf te ontwijken") wordt het
verband tussen titel en boek duidelijk:
ook de schrijver neemt telkens een
spijker uit de mond om deze zinvol
op zijn plaats te brengen.
Het boek bestaat namelijk niet uit een
aaneengeschakelde schets van zijn er
varingen, maar uit de beschrijving van
een aantal episoden uit zijn leven. Een
groot aantal van deze schetsen is in
derdaad boeiend en verrassend, mede
dank zij 's schrijvers vakopleiding, die
het hem mogelijk maakt dieper te
schouwen in de menselijke natuur dan
velen onzer mogelijk is. Bovendien kan
hij schrijven en neemt hij voldoende
afstand van het vakjargon om het boek
ook voor de doodgewone lezers be
grijpelijk en meer dan genietbaar te
maken. Het feit dat hij bovendien ge
leefd heeft in een zeer bewogen tijd,
veel belangrijke persoonlijkheden heeft
ontmoet en daarnaast meer avonturen
heeft beleefd dan waarop een hele
generatie na-oorlogse Nederlanders
kan bogen geeft deze niet-biografische
biografie van een mild en wijs man
een bijzonder cachet. Het staat boorde
vol treffende observaties en uitspra
ken.
JHR
DE INTEGRATIE VAN N.-BORNEO IN
DE MALAYSISCHE FEDERATIE
In de serie East Asian Historical Mono
graphs van de Oxford University Press
is thans een boek verschenen "The
Politics of belonging" van Margaret
Clark Roff over de invoeging van de
sultanaten op de noordkust van Borneo
in het federatieve verband van Malay-
sië. Men weet; in 1957 werd Malaysië
onafhankelijk, maar eerst in 1963 wer
den Serawak en Sabah bij de federatie
gevoegd. Brunei, het derde sultanaat
hield zich afzijdig. De invoeging van
de beide grote sultanaten op de kust
van Kalimantan leidde, zoals men weet,
tot de "Konfrontatie": de Indonesische
regering, toen nog onder leiding van
president Soekarno beschouwde de
invoeging als een imperialistische be
dreiging en eerst het optreden van
generaal Soeharto zou er in 1966 toe
leiden dat een eind kwam aan een
situatie tussen oorlog en vrede tussen
de buurlanden.
Was reeds in de Indonesische archipel
het verzekeren van de eenheid tussen
verschillende ethnische groepen een
onderneming van belang en een, die
tact en geduld eiste, de problemen
waarvoor Kuala Lumpur en de Britse
regering werden gesteld waren nog
veel groter.
Nederlands-lndië was een bestuurlijke
eenheid en de onderlinge verschillen
waren overkoepeld door een centraal
gezag. Zulk een situatie echter ontbrak
tussen Malaysië en de sultanaten, die
bovendien door interne troebelen en
Indonesische infiltraties werden geteis
terd. Hoe zich daar het proces van
integratie voltrok en nog voltrekt ver
telt dit boek. Een wetenschappelijke
publicatie die geinteresseerden in de
geschiedenis van Zuid-Oost Azië aan
hun trekken doet komen.
JHR.
PAS OP VOOR DE
CURACAOSE DEMONEN
Onze lezers treffen van tijd tot tijd in
ons blad een bijdrage aan van Rijklof
van Goens, vroeger journalist in de
Oost, sedert enige jaren in de West.
Ik behoef hem dus niet meer voor te
stellen! In samenwerking met de Ne
therlands Antilles - North American
Association heeft hij nu een boekje
het licht doen zien onder de titel
Beware of Curacao's Demons. Hij
zond er ons een exemplaar van. Of
schoon naar ik vermoed het niet in de
Nederlandse boekhandel te koop is, zal
mij dat niet beletten de lezers van
Tong Tong mede te delen dat ik het
met groot genoegen gelezen heb. Het
is de geschiedenis van een jongeman,
verliefd op de dochter van een welge
stelde ingezetene, die de bruidschat
die zijn schoonvader - in-spe - vraagt
voor zijn toestemming tot het huwelijk
niet kan betalen: die bedraagt dan ook
niet minder dan 200 gulden. Na raad
pleging van wat wij een doekoen zou
den noemen wordt hem de weg gewe
zen naar een Zombie, die er - daartoe
gedwongen door een handigheidje -
inderdaad voor zorgt dat de knaap
plotseling rijk wordt. Hij wint de hoofd
prijs in de loterij.
Maar de boze machten nemen wraak.
Eenmaal getrouwd met zijn geliefde
komt op een verschrikkelijke manier
een eind aan beider leven. De geschie
denis behoort tot de Curacaose folklo
re, is levendig verteld, en geeft de
lezer een inzicht in de wereld van en
het leven in de laatste overzeese delen
van ons koninkrijk.
JHR.
BOEKEN-VARIA
Signalement van nieuwe woorden is
een uitgave van Elsevier, in zijn voor
woord schrijft redacteur dr. Riemer
Reinsma: In de laatste decennia heeft
het Nederlands zich sneller ontwikkeld
dan ooit tevoren; er is een vloedgolf
van nieuwe woorden, betekenissen en
uitdrukkingen over ons gespoeld. Wel
nu, dr. Reinsma heeft er 2.000 van ver
zameld en van toelichting voorzien en
Elsevier heeft gezorgd voor een hand
zame en fraaie uitgave. Prijs 17,50
plus 2,25 porto.
Guide to Bali, nu aan zijn tweede druk,
is een zeer fraai boek over het eiland
der demonen (Engelse tekst). De gids
kondigt zich aan als "officieel" en is
uitgegeven door de Hotel Bali Beach
Corp en gedrukt in Singapore als
een Apa Production. Tekst door Star
Black, foto's van Erner Hahn en Hans
Hoefner. Een kennelijk internationaal
gezelschap heeft dus dit boek ge
produceerd. Wel prijzig maar mede
dank zij een serie zeer fraaie foto's de
prijs van f 25,(plus f 2,25 porto)
zeker waard.
Birma spoorweg is de vertaling van
een van de monografiën over de Twee
de Wereldoorlog die de Britse Ballan-
tine Books Inc. uitgeeft en door de
Standaard-Uitgeverij (NV Scriptoria) te
Antwerpen en Utrecht in Nederlandse
vertaling wordt aangeboden. De schrij
ver is de Britse majoor Clifford Kinvig;
de vertaling is van D. L. Uyt den Bo
gaard. Ofschoon het accent in dit voor
treffelijke boekje vanzelfsprekend valt
op het Britse aspect van de hel van de
Birma spoorweg wordt de rol van de
Nederlanders niet veronachtzaamd.
Voor wie geinteresseerd is in de ge
schiedenis van deze op de lijken van
geallieerde soldaten en heiho's ge
bouwde spoorweg zeer aan te bevelen.
lees verder volgenda pag., 1e kol. onderaan
12
