10
TÜEN TJAUW SOE
BOEKBESPREKING
Abonnement
TONG TONG
nu: f 44,-
WERFT ABONNEE'S
Tjen is overleden, eind augustus. On
verwacht, op het punt met vacantie te
gaan, niets vermoedend. Of misschien
toch wel, mensen die altijd bezig zijn
met andere dan de dagelijkse dingen,
zijn vaak het leven vooruit en het is
de Dood die hen weer even terug
roept naar de startlijn. Om dan de reis
opnieuw en nu voorgoed te aanvaar
den. Tjen werd 60 jaar.
Met Tjen verloren we een van onze
grootste kunstenaars in de beeldende
kunst (zie T.T. 1-4-'73) Chinese kunst,
van ivoor- en houtsnijden tot elke vorm
van schilderen toe. Tjen (binnenhuis
architect eigenlijk) is internationaal be
kend om zijn schitterende Oosterse
panelen, aquarellen op rijstpapier en
zijde, hij is een van de meest gevraag
de restaurateurs van elk soort kunst
werk. Een ivoorsnijder als deze man
zal misschien in heel Europa niet meer
te vinden zijn.
Een Chinese jongen, geboren in Ban
doeng, die zich meer "Indisch" voelde,
van een oprechte eenvoud die je bij de
grote kunstenaars zelden meer tegen
komt. Hij maakte voor ons prachtige
briefkaarten, kleine schilderstukjes, in
april 1973 stonden zijn "glatiks" op de
voorplaat, met een interview. Hij is
sindsdien onze beste vriend en raads
man geweest. Tjen wist alles, kon alles.
Hij had het altijd razend druk. "Wan
neer maak je weer kaarten voor ons?"
Een paar weken geleden had ik hem
nog aan de telefoon. Hij beloofde, zo
dra hij terug was van vacantie.
Het lijkt of het beste van het beste ons
in deze tijd ontnomen moet worden,
als een uitdaging aan de achterblijvers
om de opengevallen plaats te vullen.
Even goed, of beter. Ik weet niet, hoe
het met is, mij wordt het soms be
nauwd om het hart.
Iedere keer als ik naar het glatik-schil-
derijtje aan de muur kijk is er een
gevoel van grote dankbaarheid jegens
Tjen. Dat we hem gekend hebben. Dat
hij een stukje van zichzelf aan ons
heeft willen geven. Houdt U zijn werk
- als U wat van hem bezit - en de
nagedachtenis aan deze bijzondere
kunstenaar, deze goede Mens, in ere.
L.D.
Indisch Familie Archief geeft (en
vraagt) informaties over Indische
geslachten. Kosteloos.
Vreelandsestraat 14, Den Haag
tel. 070 - 33 57 86.
S.v.p. zelf geadresseerde, ge
frankeerde enveloppe bijsluiten!
een dier, eindelijk uit de lichamelijke
ellende verlost keert zij naar het ge
boorteland terug en ziet en ervaart het
nieuwe Indonesië. De reis maakt het
verleden in haar los en tussen haar
jonge reiservaringen verneemt men wat
haar in haar jonge jaren werd opge
legd. De kampterreur. Het overlijden
van haar moeder. De volkomen on
verwachte ontmoeting met haar vader,
die zij niet herkent als hij plotseling
voor haar staat, kort na de Japanse
capitulatie, maar die weer even snel
uit haar gezichtskring verdwijnt als hij
er in gekomen is, om dan voorgoed uit
het beeld te stappen. Slachtoffer van
de chaos na 15 aug.
Geen boek waarmee de lezer zich zal
amuseren. Wel een boek dat met
uiterst subtiel gepenseelde schetsen
zeer suggestief het verleden van zo
vele Indo-Europeanen oproept. Voor
zover zij het hebben overleefd
JHR.
Bij de boekhandel Tong Tong verkrijg
baar, 15,90 porto 1,30.
NEDERLANDSE LETTERKUNDE
OVER INDONESIË
Na de beide bundeltjes die de Neder
landse letterkunde over Indonesië van
1935 tot heden behandelen ("Het laat
je niet los" en "Om nooit te vergeten
heeft Rob Nieuwenhuys nu weer twee
nieuwe bloemlezingen het licht doen
zien. "Wie verre reizen doet" beslaat
de periode van de Compagnie tot 1870.
"In de schommelstoel" die van 1870
tot 1935. De cirkel is dus nu gesloten!
Het is niet nodig, het werk van deze
onvermoeibare vorser aan te bevelen.
Interessant is zijn keuze altijd. Boven
dien zorgde de uitgever - E. M. Queri-
do's Uitgevers Mij - die deze boekjes
in de Salamander-reeks deed verschij
nen (evenals de vorige) voor een goe
de verpakking van Rob's materiaal.
De boekjes kosten per stuk 4,90.
Ze zijn in de Boekhandel Tong Tong
verkrijgbaar. Porto 1,30.
JHR.
SUDAH, LAAT MAAR
De titel van het bundeltje schetsen dat
Paula Gomez in Indië geboren en ge
togen, heeft geschreven na een "toe
ristenbezoek" aan Indonesië wordt
eerst op de laatste pagina duidelijk.
Op het gelaat van de bediende, die als
zij in het hotel al gepakt en gezakt
staat om terug te keren naar Neder
land, ontdekt zij de uitdrukking "dat het
goed was zoals het was". Ik wist niet
of die mij gold omdat ik moest vertrek
ken en hij voelde dat ik dat niet wilde
of dat die hemzelf goldDe uitdruk
king van "sudah, laat maar". Sudah,
laat maar, ja. Kan niet anders. Moet zo".
In deze bij Querido verschenen bundel
heeft de schrijfster haar verleden dui
delijk weggeschreven. In Indië geboren,
als kind met haar moeder in een Japans
kamp - waar haar moeder overlijdt -
daarna door de bersiap opgejaagd als
VAARWEL,
TOT BETERE TIJDEN I
Een geïllustreerde documentaire
over de ondergang van Neder-
lands-lndië door J. C. Bijkerk.
Een boeiend relaas over de pe
riode vóór het uitbreken van de
oorlog in de Pacific en de strijd
om Ned.-lndië
f 29,50 f 3,25 porto.
Weer verkrijgbaar:
"Brieven van Pa van der Steur"
f 5,porto f 1,30
"De schoonste triomf van een
Indo-detective" door Ucee
f 6,90 inclusief porto.
4
