Herinneringen aan ons
voormalig Nederlands Oost-lndië
korpsleiding algemene
ZUIG .BORNEO
geschreven staat.
De eerste gelegenheid om in Batavia
op het departement B.B. de belangen te
bepleiten heb ik uiteraard benut, het
ging per nachtstraaljager (zwart, lugu
ber, wél zéér snel) in de staart, languit.
Na het opstijgen bleek, na enkele minu
ten, er ergens wat mis te zijn en moest
worden teruggevlogen. Dat was voor
mij weer eens een heel nieuwe er
varing, maar nadat het euvel verholpen
was, ging het verder feilloos Kemajo-
ran-waarts. D
Ik wist mij in alle opzichten gesteund
en gestimuleerd door resident Ober
man, een autoriteit van grote allure met
begrip voor de "nieuwe tijd" zonder uit
het oog te verliezen dat in die "nieuwe
-stijl-in-wording"' - en ook hier moest
de spits afgebeten worden I - goodwill
een eerste, stringente eis was. En er
moesten inderdaad vele, vele moeilijk
heden worden overwonnen, zelfs óók
van een zijde (M.P.) waarvan in feite
medewerking mocht worden verwacht,
terwijl ook "lange tenen" moesten wor
den ontzien. Ik zal daar verder niet op
in gaan.
Bridgen temidden van de woelingen.
Wel wil ik hier nog een staaltje van
de buitengewoon strategisch-psycholo-
gische visie - zo zie ik die althans -
memoreren van de Chief Conica, kolo
nel Oberman (in Nederland enkele ja
ren geleden overleden), die bij mij al
tijd met gróót respect in dankbare her
innering zal blijven voor hetgeen ik,
als politie-korpschef en privé, van deze
gróte, letterlijk en figuurlijk, Mens en
Autoriteit heb ondervonden I
In de goed verlichte voorkamer van de
residentswoning werd enkele malen
gebridged - jawel I - i.e. door het toen
enige bridge-viertal in Zuid-Borneo:
Oberman, dr. de Vries (Oelin hospi
taal), de Koning (Javasche Bank) en on
dergetekende. Er werd wel eens ge
schoten in de buurt, in een nog zéér
Wat het politie-korps betreft: de be
wapening was zeer onvoldoende, de
vervoermiddelen idem dito, kleding en
uitrustingsstukken spons er over, op
leiding embryonaal, kazernering mini
maal; de supply eiste bijzondere aan
dacht. Kader onvoldoende maar toege
wijd I Aangezien de dienstuitoefening
van de politie zonder voldoende be
wapening niet behoorlijk of zelfs re
delijk mogelijk was (onder deze uit
zonderlijke omstandigheden!) liet ik -
om te beginnen - 500 wapenstokken a
0,60 p.s. aanmaken; tekenend voor
de korpsgeest was het, dat men dat -
eigenlijk als oppassers van een nacht
veiligheidsdienst.- accepteerde,
faute de mieux Het kader beschikte
tenminste over vuurwapens, maar het
duurde tot juni 1946 dat in het een en
Een groepsfoto uit de jaren 1945-'47 van het corps Algemene Politie in Bandjarmasin.
NA DE WERELDBRAND 1945- 1950 (IV)
In Zuid-Borneo was het een chaos, gevolg van de Japanse "erfenis" en extreme
actie. Er heerste een sfeer van "don't stay too long in the same house". Dit is
géén lugubere grap maar het letterlijk advies van de commandant van het nog
aanwezig Australische garnizoen, majoor Barnett. En sommigen hebben zich ook
aan dit advies gehouden en vertoonden zich zeker 's avonds ook niet op straat
Op deze, mijn eerste na-oorlogse jaren in Zuid-Borneo, zal ik graag wat dieper
ingaan, omdat zij waren "the best years of my life"!, waarmee ik overigens be
paald niets onvriendelijks bedoel t.a.v. latere ervaringen.
De eerste kennismaking met extremis
tische acties, reeds kort na mijn dienst-
aanvaarding, was spectaculair maar
weinig bemoedigend. Dank zij het ef
fectief optreden, optimaal van toch
minimaal aanwezig kader, waarbij de
inspecteur van politie Elbracht en de
assistent-wedono Nafiah een moedige,
leidinggevende rol hebben vervuld, wer
den de aanvallen afgeslagen met ach
terlating van enige doden aan de zijde
der extremisten; aan onze zijde geen
verliezen. Achter mijn bureau bij het
open raam, lag een samoerai-zwaard
dat zijn doel (mij) had gemist, omdat
ik net weg was voor een bespreking
met de heer Oberman. De aanvallen
waren wel hoofdzakelijk gericht op het,
overigens minieme politie-wapen-arse-
naal. Men durfde kennelijk een confron
tatie met het nog aanwezige Austra
lische garnizoen, dat uiteraard veel
beter geoutilleerd was, niet aan. Tegen
de politie durfde men het wel aan en
bij een wellicht kleine "buit" zou bij
het slagen van deze acties het "moreel
effect" alles vergoed hebben!
Dat was het "welkom vreemdeling",
maar ik wist meteen wel waaraan ik
toe was. Majoor Barnett was zo inge
nomen met het politioneel optreden -
waarvan hij zich overigens, op mijn
verzoek, afzijdig heeft gehouden bij
het direct gestart omvangrijk onder
zoek - dat hij vóór het op handen zijnde
vertrek nog extra Lee Enfield-rifles af
stond, die natuurlijk in dank werden
aanvaard maar eigenlijk voor de wat
tengere Indonesische manschappen
minder geëigend waren.
Problemen van onvoldoende uitrusting.
ander echt verbetering kwam. Aan de
zendingen uit Batavia (departement
B.B.) ontbrak soms veel, dat niet con
form het connossement werd afgele
verd, maar dat vonden we al niet zo
belangrijk meertevreden, zij het
niet voldaan zijnde met hetgeen wél
werd ontvangen! Wat de voeding be
treft kon begin juli 1946 gerealiseerd
worden, dat in Zuid-Borneo vanuit
Bandjarmasin met een centrale be
voorrading kon worden begonnen op
gelijke basis als geldend voor het
K.N.I.L.
Ik wil hier toch wel in het bijzonder
gedenken de mannen-van-het-eerste-
uur, die stonden voor een heel zware
opgave: de inspecteurs van politie El-
bracht en Noordhoorn, de ass.-wedono
Nafiah in Bandjarmasin en de inspec
teur van politie Salari in Kandangan-
Hoeloe Soengei met hun manschap
pen. Men bedenke - even maar- dat
ons ressort (Z.-Borneo) véél groter is
dan Nederland I
Ik beschikte aanvankelijk niet over
méér kader, afgescheiden nog van
de noodzakelijke "screening" in de
politie-onderdelen en het ging toch in
de allereerste plaats om (te proberen)
de openbare orde en rust t'e herstellen
en te handhaven, zoals dat zo mooi
12
