MISO
III
Naast sojaproducten als tahoe en
timpih die o.a. in diverse delicatesse
zaken te krijgen zijn, vindt u er ook de
minder bekende als tamari en miso.
Tamari is een smakelijke saus die toe
gevoegd kan worden aan soepen, sau
sen, bereide schotels, gekookte of
rauwe groenten, vis etc.
Miso, is een sojapasta die gemengd
kan worden door gerechten van welke
men 't eiwitgehalte wenst te verhogen.
Maar er kan ook een lekkere hartige
bouillon van gezet worden door een
beetje in een kopje te doen en met
kokend water op te gieten. Over deze
miso vertelt Dr. S. Akizuki van 't St.
Francis Hospitaal in Nagasaki ons een
verhaal waar we stil van worden
"Mijn ouders waren geen boeren maar
woonden tot hun twintigste jaar op 't
platteland. Voor zover ik weet waren
zij nooit ernstig ziek geweest. Als zij
kou hadden gevat, namen zij een huis
middeltje waardoor zij gingen transpi
reren. Ik daarentegen had van alles
gehad. Dyfterie, longontsteking, ik
hoestte veel.
We verhuisden naar Nagasaki aan de
zeekant van de stad, waar vis in over
vloed te krijgen was. Groenten waren
er schaars. En geleidelijk hield mijn
moeder op ons miso-groentensoep te
geven. Mijn ouders hadden niet 't min
ste begrip van 't waardevolle van de
miso in 't Japanse menu. En autoritei
ten op gebied van de voedingsleer ad
viseerden eieren, melk en vlees boven
miso-soep.
Ik kreeg longtuberculose.
Van de vele Westerse medicijnen die
ik innam was er niet een die ge
nezing bracht. Toen besloot ik mijn
constitutie te veranderen; ik wist dat
ik dan van mijn ziekte zou kunnen
genezen. Maar hoe verandert een
mens zijn gestel? Met een ander dieet.
En ik besloot over te gaan tot uitslui
tend rijst, groenten en miso-soep.
Het was oorlog en er waren maar heel
weinig doktoren beschikbaar, zodat ik,
ziek als ik was, toch mijn bed moest
verlaten om mijn plichten als arts te
vervullen. Ondanks mijn t.b.c. was ik
toch ingelijfd.
Dat ik in staat was de moeilijke om
standigheden 't hoofd te bieden schrijf
ik toe aan mijn diëet van miso.
Ik raakte overwerkt en om mijn con
ditie te verbeteren ging ik weer op 't
platteland wonen. Totdat ik na enige
tijd toch mijn werk in 't hospitaal weer
moest hervatten.
Ik nam miso-soep ook op bij de be
handeling van tuberculose. Ik probeer
de ook alleen bruine rijst, toen vege
tarisch eten, later daaraan toegevoegd
zuivelproducten. Maar al gauw keerde
ik terug tot miso-soep.
In die tijd introduceerde de Westerse
geneeskunde vele middelen tegen t.b.c.
zoals Streptomycin en PAS (para-ami-
no salicylic acid). Deze medicijnen be
wezen, vele gevallen van t.b.c. te ge
nezen. Er werden ook verbeterde chi
rurgische methoden toegepast en t
viel niet te ontkennen dat deze nieuwe
medicijnen en technieken efficient wa
ren Maar ik heb er nooit bij vergeten,
dat INDIEN EEN MENS ZIJN CONDI
TIE NIET VERBETERT, ZIJN ZIEKTE
NOOIT GEHEEL ZAL GENEZEN.
En ik ben er van overtuigd dat miso-
soep een belangrijk deel moet zijn van
zijn dieet. Miso is een bemiddelaar.
Het vermeerdert de waarde van elk
ander voedsel en maakt dat 't lichaam
't makkelijker opneemt.
Moderne medici recommanderen melk,
eieren, tomatensap enz. Misosoep
wacht nog steeds op waardering."
Hij vertelt verder:
"De 9e augustus 1945 viel de atoom
bom op Nagasaki. Duizenden stierven
een folterende dood door de radioac
tieve straling die zich over de met de
grond gelijk gemaakte stad verspreid
de. Bij sommigen deed zich een won
der voor. In 't ziekenhuis, dat maar
een mijl verwijderd stond van de plek
waar de bom explodeerde hadden
mijn medewerkers en ik lange tijd al
leen maar gegeten van de grote voor
raden bruine rijst, tamari, miso en
"wakamé", een soort zeewier voor in
de soep.
Geen van ons heeft geleden van radio
actieve bestraling".
Dr. Azuki wenst vurig dat eens de
wetenschap zó ver zal zijn dat alle
kostbare geheimen van miso ons ont
huld zullen worden.
En wij hopen 't mèt hem.
Plantersvrouw.
(Vervolg: "Herinneringen aan ons voormalig
N.O. Indië")
vloeien van deze grote rivier en de
Martapoera dat "zingen" duidelijk voor
mij hoorbaar was. Ik heb dus dat won
der ervaren, maar ben niet terugge
keerd
Mijn opvolger was de cvp. A. J. O.
Koop.
In de "Soeara Kalimantan" van 4 sep
tember 1947 werd een uitgebreid, zeer
waarderend verslag opgenomen van
mijn afscheid aan Z. Borneo, (in Ban-
djarmasin en Kandangan). Het was in
derdaad overgetelijk, die ondervindin
gen met en van al die mensen, met wie
ik zo harmonieus heb samengewerkt.
In het eveneens Indonesische blad
"Pandji Ra'jat" van 31 oktober 1947
werd een grote foto geplaatst van alle
politie-functionarissen in Bandjarmasin,
met hartelijk, waarderend onderschrift.
Het afscheid aan de haven op de dag
van mijn vertrek was hartverwarmend
en dat zal altijd in mijn gedachten voort
leven: het muziekkorps, de saluutscho
ten van "mijn" stootploeg-met-de-jung-
le-karabijnen, ongekend veel wegbren
gers, het "Wilhelmus" èn het "Indone
sia Raja", tranen
Tabé Kalimantan Selatan, tiada kete-
moe lagi, tjintakoe
Adieu Zuid-Borneo, mon amour
J.K.H.B.
(wordt vervolgd)
Met vliegtuigen van de K.N.I.L.M.
maakte ik later nog enkele dienstreizen
naar Batavia en ook eens - met de
resident c.s. - een vliegtocht per Ca-
talina" over het oerwoud - ideaal voor
Bruynzeel, dacht ik - van Z. Borneo tot
P. Laut, Kotabaroe/Pegatan, een zeer
interessante tocht, wel (veel) minder
snel dan met die andere planes.
2) Van de hiergenoemde functionarissen
zijn in Nederland - voor zover mij be
kend - overleden de HH. L. M. R. Ie
Bruyn, E. de Boer, A. J. O. Koop en
J. Elbracht. R.I.P. -
Voor correspondentie
Mevr. H. M. Marsman, Calfen 120,
Ossendrecht
Heden nam God plotseling tot Zich, Zijn
kind, onze geliefde en zorgzame echtgenote,
moeder, groot-
en overgrootmoeder,
CHRISTINA HINDRIKA
VAN DER MOLEN
echtgenote van
GERRIT VAN IJPEREN,
eerder weduwe
van
JOHAN LUDWIG GOTTLIEB DIETZEL
Op de leeftijd
van 76 jaar.
Waterlandkerkje:
G. van IJperen
Wassenaar:
H. G. J. Dietzel
Voorschoten:
C. E. Mulder-Dietzel
J. Mulder
Waterlandkerkje:
G. E. Dietzel
L. C. Dietzel-de Back
en kinderen.
Arnhem:
E. G. Roelofs-Dietzel
Th. Roelofs
Sonja
Waterlandkerkj
e, 13 september 1975
Stroopuit 135
14
