Mensen die van HAAIEN houden
KLAY, UIT DE TROPEN
In de "Keys", de rand van talloze eilanden en schiereilanden die de Zuidkust
van Florida siert, waar bijna iedereen direct of indirect, door hobby of beroep
met de zee te maken heeft, wordt de haai gezien als een dreigend gevaar, een
monster met alleen maar slechte eigenschappen.
Hij verminkt en mutileert de bijna ingehaalde "trophy fish' (De kolossale vissen
waar rijke Amerikanen zo graag urenlange hengelgevechten mee aangaan); hij
ruineert de netten van de beroepsvisser; hij vormt de eeuwige dreiging voor
badgasten en diepzeeduikers.
Kortom, de haai is het impopulairste wezen van de zee.
Daarom is het moeilijk te geloven dat
er mensen zijn die van haaien hou
den, die ze verzamelen en verzorgen.
Toch is het zo.
Eén van die mensen is Gerrit Klay,
een Indische jongen in Amerika. Di
recteur van het Shark-quarium experi
mental station op Grassy Key, Florida.
Hij en zijn vrouw Mary Lou hebben
een wat objectievere kijk op deze ge
vreesde diepzee-rover.
"De haai" zegt Gerrit, "speelt een on
gelooflijk belangrijke rol in de ecolo
gische kringloop van de oceaan, en
zonder hem zou b.v. de wedstrijdvis
spoedig degenereren. De haai is nl.
een erg lui beest en doodt derhalve
alleen de zwakke en zieke vissen om
op te eten. Op die manier blijven de
sterkere vissen over om zich voort te
planten en zo hun ras sterker te ma
ken."
En Mary Lou vindt, "sommige mensen
begrijpen haaien niet, ze vinden dat
alle haaien zonder meer gedood moe
ten worden. Er zijn mensen die haaien
doden voor de sport, Clubs voor
Haaienvissers, wedstrijden in het haai-
endoden, enz. Wij vinden dat het leven
van elk levend wezen gerespecteerd
dient te worden, ook dat van de haai."
Gerrit Klay, door kenners DE authori-
teit op het gebied van haaien genoemd,
ontwikkelde toen hij nog in het Cleve
land Aquarium werkte een methode om
haaien levend te verschepen. Hij ver
huisde naar Florida om zich volledig
bezig te kunnen houden met de haai,
die daar volop aanwezig was.
Wanneer een aquarium of andere in
stantie waar ook ter wereld éen of
meerdere haaien nodig heeft, kan hij
een bestelling plaatsen bij Gerrit Klay.
Toen dit verslag geschreven werd was
hij net bezig met het afhandelen van
een bestelling van zestig haaien voor
Munchen. Voor deze trip moest alleen
aan vliegtuigtickets al 45.000,be
taald worden omdat er een speciale
jet voor afgehuurd moest worden.
De haaien worden "verpakt" in spe
ciale containers ontworpen door Ger
rit Klay en J. W. Kinmont van Sea
World in San Diego, het grootste oce-
anarium ter wereld.
De containers zijn gemaakt van zwaar
multiplex en hebben een fiberglass
voering waarin het zee-water door
speciale pompen circulerend en zuur
stof-rijk gehouden wordt.
Op deze manier kunnen haaien ver
scheept worden naar bestemmingen die
soms 47 reisuren verwijderd zijn.
Om te beginnen moeten natuurlijk
eerst de gewenste haaien gevangen
worden. Dit gebeurt door Gerrit Klay
zelf of door vissers, gebruik makend
van vistuig variërend van hengels tot
netten. Deze gevangen genomen haai
en worden vervolgens losgelaten in
een voor hun gebouwde tank in
feite een door betonnen muren afge
schermd stuk zee. Hier kunnen de
haaien min of meer wennen aan ge
vangenschap. "Haaien met bepaalde
vitamine-deficiënties krijgen vitamine
tabletten toegediend, anderen die be
paalde stoffen missen die alleen in
open zee verkregen kunnen worden la
ten we meteen weer vrij" aldus Mary
Lou, "een haai wordt nooit door ons
gedood".
Mevrouw en Meneer Klay geloven hei
lig in het levensrecht van de haai. Na
tuurlijk gebeuren er wel eens onge
lukken, wordt er wel eens iemand aan
gevallen door een haai, maar dat is
heel sporadisch. Een haai is van na
ture geen menseneter maar een vis
eter. Mijn man stapt dan ook zo de
haaientank in om met ze te zwemmen,
en hij is nog nooit aangevallen." Ook
de kinderen Kendall, 7, en Karla, 9,
gaan met Papa de haaientank in, Moe
der Klay wordt er niet ongerust door.
"Hij weet wat hij doet", zegt ze.
Vast zegt de naam Klay U wat, als
U uit Malang en omstreken komt.
Djoengo, ja. De boerderij van Klay,
ja. Met de beste melk en slagroom!
Gerry Klay is een kleinzoon van die
fam. Klay en moeder Hetty, die na de
dood van haar man naar de States
emigreerde woont nu in Dallas, Texas.
Eerst inkoopster bij Neiman Marcus
(zoiets als het Bijenkorf concern)
sprak de ondernemingslust meer en
drijft ze nu een artistiek boutiekje.
De siersteenslijperij op Tjikini in Ja
karta deed ze ook helemaal in haar
eentje. "Niet over mij schrijven," zei
ze, "over Gerry maar!" Rare Indische
mensen toch, ja? L.D.
En hij weet inderdaad wat hij doet.
Gerrit Klay werd niet voor niets als
adviseur aangetrokken voor twee
speelfilms en verscheidene T.V. docu
mentaires.
Hij is nu bezig met de realisatie van
een wensdroom. De bouw van het eer
ste aquarium waar haaien in voor hun
ideale omstandigheden geobserveerd
kunnen worden door zowel publiek als
wetenschapsmensen. Momenteel moet
de Aquariumhouder zijn haaien regel
matig vervangen door nieuwe omdat
op den duur toch steeds weer sterven.
Hopelijk zullen in de nabije toekomst
meerdere van deze "Shark-quaria
verrijzen om ook ons op die manier
meer begrip bij te brengen voor de
gewoontes van de haai, en wat van de
grotendeels ongegronde vrees weg te
nemen die door speelfilms, zoals de
op-komst-zijnde "JAWS" bij ons ge
wekt wordt.
(Informatie ontleend aan artikelen uit
o.a. de Miami Herald.)
links: Gerrit Klay, bezig met de verscheping
van een z.g. verpleegstershaai.
rechts: Mary Lou Klay.
18
