fenjf fomf
BIJ DE VOORPLAAT
Sierkunst en vlakornament
^/■uwelieróbeclrij J
't Carillon
Soms gebeuren vlak na elkaar dingen die ogenschijnlijk helemaal geen verband
hebben met mekaar en even later blijkt toch van wel. Zoals kortgeleden. Ik
lèntjèr wat bij de tukang-botols rond en pik er een aardig boekje op. Het
Methodisch Ontwerpen van Vlakornament. Een antiek gevalletje uit 1920, ge
schreven door J. Godefroy (Directeur der Teekenschool voor Ambachten te
Amsterdam). Een leuk boekje met veel en lollige voorbeelden van ornamentver
sieringen in een stijl die juist nu weer zo in is in het Westen, de art deco.
Met wat een verbeelding, een schep
pingsdrang, een rythme, een speels
heid, een wijdheid van visie, een durf,
een fantasie, en een laat-maar-waaien-
techniek (om maar even snel zo'n paar
geexalteerde kunst-redactiekreten te
gebruiken!) onze Ibu gewerkt heeft!
Kijk eens met hoeveel durf en plezier
die grote zijmuur op gewoon Mexicaan
se wijze (Orozco, Rivera) gevuld is met
een vijftal knotsen van "benzine-pom-
pen". (Zó zagen ze er vroeger immers
uit? Van die lange hoge pijpen "met
handbediening", gekroond door een
soort van glazen schelp?) En dan alles
zo lekker primitief van: grote vlakken
- grote versiering, kleine vlakken -
kleintjesen wordt de smalle zij
kant van de muur, dus de dikte, gevuld
met een hele renteng kleine schelpjes!
Een paar dagen later rij ik in een buurt
rond waar ik niet zo vaak kom en zie
op een gegeven moment een brok or
namentkunst waar ik gewoon van op
kijk. Ik stop dan ook onmiddellijk want
ik herinner me meteen een paar uit
spraken van Godefroy uit mijn nieuwste
aanwinst.
Bijvoorbeeld: Smaak uit zich door zin
tot versieren Tot in de oudste tijden
was de sierkunst steeds oorspronkelijk in
dienst van de bouwkunst, die de decoratieve
kunst noodig had om zich te volmaken.
Versieren niet de onbeschaafde vol
keren (d.w.z. volkeren met andere zeden
en gewoonten dan de onze, die wij onbe
schaafd NOEMEN) met puur gevoelsorna-
ment? En dat heel wat hooger staat dan
veel wat in ons land gemaakt wordt en
beredeneerd en logisch en wat niet al is.
We lazen zelfs een paar jaar geleden
van een plan, uitgaand van een onzer be
kende architecten, om Hollandse meesters
in de battiktechniek naar Indië te sturen.
Die moesten dan den Indiërs eens leeren,
hoe eigenlijk gebattikt moet worden. Om te
lachen als 't niet zoo bedroevend een tee-
ken van dezen tijd was: handelsgeest vóór
kunst
Wat mijn oog trof en me direkt naar de
camera deed grijpen (zie voorplaat)
was nl. een combinatie van drie ele
menten tegelijk die Godefroy noemde:
Architectuur EN Ornament PLUS Han
delsgeest
Mensen, mensen, bekijk dit schitteren
de staaltje nou eens! Gewoon een nor
maal huisje in 'n rij van gewone toko-
tjes. En het zou helemaal niet opge
vallen zijn als de eigenares niet (on
bewust) zo '"kunst- en reclame-mind-
ed" was.
En dan kreeg vooral ikke daar gewoon
een brok van in mijn keel. Ik heb nl.
heel vroeger een tijdje gewerkt op een
reclameburootje waar "een bekende
oliemaatschappij" onze grootste klant
was. En waar wij speciaal de buiten
reclame voor deden. Maarwe had
den van de klant hele dikke boeken
(z.g. ''manuals") gekregen waarin pre
cies stond wat wij wél en niet mochten
doen. En er was absoluut geen millime
ter vrijheid. Alles was door een stel
meesters op het hoofdkantoor bepaald
en je moest precies volgens instructies
werken. (Nu weet U dan meteen waar
om alle benzinestations zó op elkaar
lijken.) En dan moet U dit benzinesta
tionnetje van Ibu Aisyah eens bekijken!
Tel. 070-45 11 45
Thomsonlaan 108
Den Haag
Fabrikant van alle
Indische sieraden in 22
en 24 karaats goud.
Markiesringen
Zware halskettingen
Schakelarmbanden
Slangenarmbanden
Slangenringen
Krintjing armbanden
Briljanten ringen
Briljanten oorknoppen
Kabaja Spelden
Trouwringen
Sebelah rotan armbanden
DOOR ONS FIJNE HANDWERK
BRENGEN WIJ DE MOOISTE
COLLECTIE VAN NEDERLAND.
En dan die vrije calligrafie! Niet alle
maal zo dun-dik-dun-dik, maar lekker
beuk-maar-raak!
Met stijlen, vormen en talen, Rem Oil
en Rim Oil broederlijk naast mekaar.
En behalve olie en benzine ook nog
"terima seterom accu" erbij!
Jaja, ik moet zeggen die Ibu Aisyah is
beslist een vrouwtje met smaak! Die
de pé heeft aan dat pseudo-antieke
schildje van haar nationale oliemaat
schappij de Pertamina. Inderdaad, want
met zo'n fantasieloos ding kan je on
mogelijk iets doen. Neen dan maar
liever dat ornament van een concur
rent van "toen-froeher". Onze Ibu weet
alleen niet meer zo precies hoe dat
eruit zag geloof ikmaar soedah,
het is in elk geval veel en veel beter
te gebruiken als ornament. En dan is
die kleurencombinatie van geel en rood
natuurlijk veel opvallender en aantrek
kelijker dan dat saaie lichtblauw
(schildje) met een sprankje rood (zee
paardjes) van de Pertamina.
Maar ja, misschien heeft de ontwerper
van dit schildje wel in Europa een
opleiding gehad. Van Westerse mees
ters die hem leerden hoe hij berede
nerend en logisch te werk moest gaan...
ROGIER
Opgericht en geleid door
TJALIE ROBINSON (1911 - 1974)
ONAFH. IND. TIJDSCHR. - 20e 1AARG. No. 8
Pr. Mauritsl. 36, Den Haag - Telegramadres: Tong
Tong Den Haag - Tel. 070 - 54.55.00/54.55.01 - Post
giro 6685 of A.B.N. Den Haag Rek. No. 51.56.15.730.
Uitgave: Publ. en Handel Mij Tong Tong BV.
Directie: L. Ducelle
Administratie: Th. M. A. Scheulderman
Redactie: J. H. Ritman, Ch. J. A. Manders, Rogier,
G. H. Bartman, L. Ducelle.
Verschijnt de 1ste en de 15e van iedere maand
Prijs per nummer f 2,Abt. Nederl. (en E.E.G.-
landen behalve Engeland) kwart, f 11.half).
f 22,—, jaar f 44.—. Abt. Europa: jaar f 44,—.
Buiten Europa: jaar f 52,
LUCHTPOST:
Abt. (per Jaar en per luchtpost): Australië en
Nw. Zeeland f 92,—; Indonesië f 76,—; Z.-Afrika
en Z.-Amerika f 76,—; Canada en Ver. Staten
f 64,Maleisië, Singapore en India f 76,
Suriname en Antillen f 64,
ZOEKT OP BASIS VAN DE NUTTIGE ERVARIN
GEN IN DE GORDEL VAN SMARAGD NIEUWE
INTERESSEN IN NEDERLAND TE WEKKEN VOOR
DE TROPENGORDEL.
ALLE ABONNEMENTSGELDEN ZIJN BIJ
VOORUITBETALING VERSCHULDIGD
ADVERTENTIES KUNNEN ZONDER OPGAAF VAN
REDENEN GEWEIGERD WORDEN
Directie en redactie behouden zich het recht voor
om grondige redenen aanvragen voor abonnementen
te weigeren, of deze te beeindigen. Hierover zal
de betrokkene altijd van te voren in kennis worden
gesteld.
De redactie behoudt zich het recht voor copy te
weigeren dan wel te bekorten of te wijzigen met
toestemming van de Inzender. Over genomen be
slissingen zal niet in details worden gecorrespon
deerd.
2
