msKM
Het ontwortelingssyndroon en Tong Tong
De I N geplaatst in de Nederlandse samenleving ondergaat de invloed van een
aantal factoren, die zijn opstelling tegenover en daarmee zijn verstandhouding
met (leden van) die samenleving in belangrijke mate bepalen. Voor een deel zijn
die factoren kenmerken van die groep en gaan dan ineens een rol van betekenis
spelen, voor een deel zijn ze specifiek voor iedere niet-autochtone groep, die
in een samenleving terecht komt en ontstaan daardoor.
Hieronder wil ik trachten wat nader in
te gaan op de, naar mijn mening, be
langrijkste van die factoren en het
effect, die ze teweeg brengen in de
zin als boven bedoeld. Het betoog wil
niet meer zijn dan een poging tot rang
schikking van gegevens verkregen uit
eigen ervaring en observatie en gaat
niet verder dan een schets, waardoor
aan generalisering en zwart-wit weer
gave niet is te ontkomen.
Genoemde factoren zijn:
- Beschaving is bij de I.N. niet zozeer
aan rang en (wel)stand (gepaard
gaande aan een zekere ontwikke
lingsgraad) gebonden, als bij de Ne
derlander. Deze z.g. natuurlijke of
innerlijke beschaving vertoont over
eenkomsten met de "standgebon
den" beschaving van de Nederlan
der, maar is nochtans van een ander
gehalte, omdat andere facetten de
boventoon voeren, voortkomend uit
een verschil in mentaliteit.
- Inferioriteitsgevoel van I.N. tegenover
Nederlander.
In dit verband ontmoette ik schrij
nende voorbeelden, van mensen met
kwaliteiten, als persoon en als wer
ker, maar die zich in het openbaar
niettemin als een schim gedroegen.
Die schim kreeg meer "body" naar
mate er meer contact bestond met
I.N.'s.
- De I.N. behoort tot een minderheids
groep.
- Weinig begrip van Hollander voor
I.N.
(Wonend in Den Haag en zeggend
tegen een Hagenaar, dat je je jeugd
in Doetinchem doorbracht, kan hij
zich daarvan nog wel een voorstel
ling maken. Maar, toch al niet in het
bezit van blond haar en blauwe ogen
en dankbaar vertellend, dat je de
beste jaren van je leven in Makas-
(Vervolg: Tanah Abang)
der overheid er toe de naam van de
kapitein te verbinden aan de nieuwe
begraafplaats. Toen er bovendien op
een sfeervolle plaats nog een marme
ren gedenkplaatje voor Kapitein Jas
was aangebracht was het beeld com
pleet. Velen vergaten dat Kapitein Jas,
de grote opruimer, onsterfelijk is en
gaven voedsel aan het gerucht, dat hij
de eerste Bataviase burger is geweest
die op Tanah Abang werd begraven.
Verre van dien, waarde vrienden: wij,
noch onze voorouders, hebben ooit
mogen beleven dat de Dood ter aarde
werd besteld
JHR.
sar beleefde, wil men op zo'n pijnlijk
moment de waardering voor je per
soon nog wel continueren, maar gaat
toch liever verder met de koffie en
wordt je vriendelijk gevraagd, of je
nog een sprits belieft.)
Het samenspel van deze factoren - die
elkaar onderling nog kunnen verster
ken - leiden bij de I.N. tot een specifiek
aantal "symptomen", die men zou kun
nen aanduiden met "ontwortelings
syndroom". Dit syndroom bepaalt voor
een belangrijk deel de opstelling van
de I.N. tegenover zijn (Hollandse) om
geving. Als enige van de symptomen -
die in aantal en intensiteit natuurlijk
van persoon tot persoon verschillen -
zijn te noemen: teleurstelling, ontevre
denheid, angst, anders zijn als hinder
lijk ervaren, wrok, onzekerheid.
Het syndroom is een identiteitscrisis.
Onder invloed van de symptomen voelt
de I.N. zich in het defensief gedrongen
en raakt hij geremd in denken en doen.
In zijn pogen zich onder de gegeven
omstandigheden te handhaven en zo
mogelijk iets te gaan betekenen, neemt
hij zijn toevlucht tot aanpassen aan die
omstandigheden.
Het resultaat daarvan is dan weer, dat
hij vaak naamloos verdwijnt in een
vast en veilig baantje. In dit verband
is de zinsnede uit een recent artikel in
de Haagsche Courant over de toevloed
ZE ZIJN ER WEER
Bloeiende flamboyant in een Indisch
landschap, een stukje tropen aan de
muur
Wandtegel inclusief porto 8,50
In de winkel 6,50
(de tegel is niet hitte-bestendig, dus
niet als onderzetter gebruiken)
Toko SowroLood
o.a. KAJbAlL
SQTO KAMPRET
MANISAN K®DOK
ekcetc
van Surinamers naar Nederland, teke
nend, luidende:"En dat (Neder
land) in de jaren vijftig en zestig
280.000 Indische Nederlanders opving
en vrijwel geruisloos deed assimile
ren". (O, gruwelijke zelf-voldaanheid!)
Leggen we nu, op dit punt aangeko
men, een verbinding tussen het voor
gaande en Tong-Tong, dan is het mijns
inziens verklaarbaar, waarom maar een
klein deel van de totale Indische groep
geabonneerd is op Tong-Tong en ver
schillende van de door dit blad opge
zette activiteiten in het slop geraken.
Immers, Tong-Tong wil de I.N. zich
steeds bewust doen zijn van zijn eigen
identiteit en van daaruit hem activitei
ten laten ontplooien. Maar de I.N., ge
confronteerd met de realiteit van alle
dag en eenmaal op weg in het proces
van verdedigen en aanpassen, kan
en wil daarvan vaak niet terugkeren.
Ik geloof, dat dit een realiteit is en
door die te erkennen de I.N. daarmee
een dienst wordt bewezen.
Tong-Tong zoals het is, is van groot
belang en dat niet alleen voor de In
dische groep, maar ook daarbuiten (al
is dat in het laatste geval nog steeds
niet doorgedrongen). Ik moet het ech
ter eens zijn met hen, die zeggen, dat
Tong-Tong zich ook systematisch bezig
zou moeten houden met de problemen,
ervaringen en meningen van de I.N.,
hier en nu. Wat is daarover naar bui
ten bekend? Toch niet alleen dat hem
wat herinneringen zijn gelaten en dat
hij verder, "geruisloos geassimileerd"
is? Kom, kom!
Ook heeft zich inmiddels een nieuwe
generatie van de I.N. aangediend. Een
groep met een eigen gezicht. Laten we
die voor wat ze is, of moeten we haar
via Tong-Tong ook zien te bereiken?
Zo ja, hoe?
Kortom, moeten we er niet doorlopend
op uit zijn bestaande interessen gaan
de te houden en nieuwe te kweken?
Vele vragen, waarop ik niet onmid
dellijk een antwoord weet. Maar die
vragen zijn het stellen waard, omdat
de I.N. veel te bieden en belangrijke
dingen te vertellen heeft. Teveel boei
ende figuren uit de Indische groep zijn
reeds ongemerkt uit ons gezichtsveld
verdwenen.
ROB VAN MEERTEN.
25
