ALS VROUW KUN JE
ZOVEEL DOEN
(slot)
(slot volgt)
De Koloniale School voor vrouwen in Den Haag in 1920 opgericht, schijnt veel
en nuttige invloed gehad te hebben op het leven van de Hollandse vrouwtjes
die hun echtgenoten naar "de Oost" volgden.
"Als alle ionqe vrouwen, die naar Indië vertrokken aldus voorbereid waren ge-
qaan, dan was daar zeker in de na-oorlogse jaren niet ontstaan denedertuime-
linq van vele Hollandse vrouwen die door haar levenshouding ons (Nederlands
prestige zozeer geschaad hebben. Dan hadden de boeken van mevr Szekely-
Lulofs zeker menige bladzijde gemist, die ons nu het schaamrood naar de kaken
drijft," zei C. J. van Kempen in een lezing, voor de Vrouwengroep van de
Vrijheidsbond.
Wat die "nedertuimeling" en het pres
tigeverlies hebben ingehouden is me
nooit duidelijk geworden, maar als we
zo die oude "Echo" van 1900 (waaruit
we af en toe wel eens wat overnemen
in dit blad) inkijken, dan valt daaruit af
te leiden dat je in die tijd als Europese
maar weinig hoefde te doen om je ge-
D. G. Stibbe
eens iets liet bakken, had zijn vrouw er
nooit klapperolie voor, maar djarakolie,
afkomstig van de ricinus communis of
castorolieboom. Als geneesmiddel is 't
nu in gebruik, en naar ik meen, zelfs
als smeerolie voor vliegtuigen. Maar
hij groeit er in het wild en het was alle
maal gratis en voor niets en je went
tenslotte aan alles.
Geld verdienen was er moeilijk. Pa
was zo naïef te denken dat, wat een
ongeschoolde Chinees kon, hij met zijn
klassieke opleiding zeker beter zou
kunnen. Dus stortte hij zich in de rijst-
handel, want padi is en blijft een be
langrijk handelsproduct. Maar voor die
handel heeft men geduld nodig, waren
kennis, psychologisch inzicht en over
redingskracht, allemaal zaken, die hem
vreemd waren. Het werd een fiasco,
maar hij leerde er veel vrienden ken
nen onder Javanen en Chinezen; blij
vende vriendschap en vertrouwen -
iets onbetaalbaars.
zicht te verliezen.
Zo en zo was onze verhouding tot
"Den Inlander" en wee je gebeente
als je daarvan afweek. Het is nu, een
halve eeuw later makkelijk om te spre
ken van een ziekelijke situatie en een
allerschandaligst kolonialisme, maar
het WAS zo. In Indië, India, in alle
koloniën.
Daarom is een vrouw als Marie Stib-
be-Knoch, met haar betrokkenheid tot
het welzijn van blank en bruin en haar
verlangen beide partijen tot een waar
diger verhouding te brengen, een uni
cum in onze Indische geschiedenis.
Om te leren begrijpen en beter te
leven was die Koloniale School nodig.
Maar U kunt het wel raden; natuurlijk
kwamen er problemen over de subsi
die. 1.000,— per jaar bedroeg de
huur aan het pand Westeinde 46, door
de Nederlandse en de Indische auto
riteiten te dragen. Juist toen de huur
met 250,werd verhoogd (wegens
noodzakelijke verbouwingen door het
stijgende aantal leerlingen) werd die
subsidie gehalveerd en later zelfs ge
heel ingetrokken. De leraren en de
directrice probeerden door hun salaris
vrijwillig te halveren, de zaak staande
te houden, maar vergeefs. In 1934
schreef "Onze overzeesche gewes
ten": "Het is ons een raadsel dat de
gemeente Den Haag, die duizenden
besteedt aan verfraaiing, aan steun
verlening voor doeleinden die door ve
le stadgenoten niet eens worden ge
waardeerd, niet kon besluiten deze
school, die juist in Den Haag met zijn
sterk Indisch karakter moest staan,
te doen behouden."
En dan te bedenken dat minister van
Doorn toen nog niet eens bestond!
De Koloniale School werd opgeheven,
vlak na het koperen feest. Misschien
was het niet zo'n ramp, want inmiddels
woonden in Ned. Indië duizenden Hol
landse vrouwen die volledig waren ge
assimileerd" en die hun ervaringen
konden delen met de "baroe s
Een andere taak
Marie Stibbe, een aantrekkelijke vrouw
(van Franse afkomst) die zo prachtig
pianospeelde dat ze, volgens haar kin
deren, best concertpianiste had kun
nen worden. Ook in Indië stond in de
binnengalerij altijd een vleugel. Er was
Marie Stibbe-Knoch
altijd muziek Chopin en Beethoven,
maar ook de nieuwste danswijsjes die
menig feestje opvrolijkten.
Het gastvrije huis van de Stibbes
stond voor iedereen open en de kin
deren, 3 dochters, 2 zoons hadden een
onvergetelijke, mooie jeugd, waarbij
toch altijd weer de geest van denken
aan de medemens, dienbaarheid, het
hebben van een doel, hun opvoeding
bepaalde.
Een doel voor ogen had Marie Stibbe
altijd. Terug met verlof in Holland
werd haar man een functie van hoog
leraar bij de Economische Hogeschool
te Rotterdam aangeboden. Onder de
leiding van D. G. Stibbe kwam in de
volgende jaren de bekende "Encyclo
paedic voor Ned. Indië" tot stand. Zo
bleef het gezin in Den Haag wonen
waar Stibbe ook leraar aan de be-
stuursacademie werd. Hier werden be
stuursambtenaren middels cursussen
bijgewerkt voor hun taak in Indië.
Marie Stibbe bleef ook buitenshuis ac
tief. Met een overgave en energie die
al haar ambities kenmerkten, wierp ze
zich op voor het tot stand brengen van
het Vrouwenkiesrecht, daarnaast toch
tijd vrijmakend voor verenigingswerk
o.a. de Vereniging van Huisvrouwen.
Zij was het, die in 1914, bij het uit
breken van de oorlog als eerste met
een verhuiskar de straat opging om
kleren en meubels in te zamelen voor
de Belgische vluchtelingen. De bergen
kinder- en babykleren stapelden zich
tot aan het plafond van haar huiskamer
op, mensen kwamen het aan de deur
brengen. De kinderen hielpen met het
rondbrengen van briefjes. Pas weken
later kwam het Rode Kruis in actie.
Terug naar Indië.
In 1924 kreeg de heer Stibbe het aan
bod om voor 4 jaar terug te gaan naar
Indië in de functie van regeringscom
missaris voor de Bestuurshervorming.
In die tijd kon zijn vrouw zich weer vol
op inzetten voor het werk dat haar van
het begin afhad geobsedeerd: het ver
beteren van de levensomstandigheden
van de vrouw in Indië in het algemeen,
voor de inheemse vrouw in het bij-
14
