l
LEZERS SCHRIJVEN
("O
Hoe lang
|ll!llllll!lllli!ll|||||l|l!lllll|llMIIII!!ll
DE SCHRIKBARENDE REIS MET HET SS PATRAS
jiiiiiiijiiMiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiifillijiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiu^
(I)
Gehoorgevend aan Uw verzoek in TT
nr. 10 van 1-12-75 betr. Angstige dame
a/b ss. "Patras", het volgende:
Antwoord op de gestelde vragen:
a. Een groot schip kan meer hebben
dan een klein schip, m.a.w. een
klein schip is gevoeliger en maakt
eerder slagzij als er aan één kant
1 ton zand aan dek gestort wordt.
Bij een groot schip maakt 1 ton
lading niet veel uit.
b. Het mag maar het hoeft niet. Het
evenwicht kan geregeld worden
middels de ballasttanken. Ook be
staat de mogelijkheid dat het zand
van SB zijde reeds gelost was. (zie
onder).
c. Hij zal zeggen: "Gooi het zelf over
boord en spring het achterna".
Ik ben het volkomen met U eens, dat
vrouwen en schepen niet samen gaan
en voeg het volgende er nog bij. "Both
should be handled with care". Een
zeeman behandelt een schip als zijn
eigen vrouw. Als het op zee raar doet,
stampt, schommelt of paaltjes slaat
(d.i. als het door golfslag opwaarts
gegooid wordt en met een harde klap
weer op het water terecht komt), zal
de kapitein het ongeacht de weersge
steldheid in goede banen trachten te
leiden.
De "Patras", metende 2065 BRT kon,
evenals de zusterschepen. "Van Out-
hoorn", "Valentijn" en "Pahud" wel
tegen een stootje. De drie hopen aan
BB waren misschien restant zand uit
het buitenland meegebracht, dat als
ballast in de ruimen dienst had gedaan
en voorlopig te Priok wegens gebrek
aan lichters of prauwen zolang aan
dek gehouden. Misschien waren wel
reeds prauwen met het zand van SB
zijde weggesleept doch nog niet leeg
terug kunnen komen wegens gebrek
aan personeel van de wal of opslag
ruimte, een vaak voorkomende kwaal
kort na de oorlog.
De vrijgekomen ruimte in de luiken
kon dan benut worden om de bagage
en andere Rapwi-lading te stuwen met
bestemming Tg. Pinang enz.
Mocht door e.o.a. oorzaak een schip
over BB komen te liggen, dan kan dit
euvel gecorrigeerd worden door het
vol te laten lopen van de vier ballast-
tanks aan SB zijde en met het leeg-
houden of leegpompen van de vier
BB's tanks; een manipulatie die veel
toegepast wordt om een schip in even
wicht te krijgen.
Als men op een schip, in een vliegtuig
of in een betja stapt, dient men ver
trouwen te hebben in de kundigheid
van de navigatieofficieren en de betja-
koetsier. T. GALSTAUN
De meeste oud-lndisch-gasten zal het
wel bekend zijn, dat de K.P.M. bijna
van alles leek te vervoeren, maar zand,
dat je op zee overboord schept, moet
wel te denken geven.
Met de voorstelling van de breedte
van de dekken van de "Patras" voor
ogen, vraag ik mij allereerst af, of die
hopen "zand" alleen aan één zijde op
een dek van dat schip, de oorzaak
zou zijn geweest voor het scheef lig
gen van de "Patras", op die reis, te
meer omdat aangenomen mag worden,
dat die boot gebruik zou kunnen ma
ken van water-tanks, om de invloed
van dat "zand" redelijk te corrigeren.
Er vanuit gaande, dat het werkelijk
zand was, zou verondersteld kunnen
worden dat het afkomstig was van
ballast of in verband met de pas enige
maanden beëindigde oorlog, aan boord
gehouden was, voor eventualiteiten.
Eén en ander afwegende, raak ik ech
ter geneigd te geloven, dat het waar-
genomene geen zand geweest is,
maar as en sintels van de steenkolen,
waarmede de ketel van de "Patras"
toen nog gestookt werd, naar ik meen.
Je zou kunnen denken, dat er in Priok
toen niet voldoende lichters waren
om dat afval op te halen en men het
tenslotte maar zelf in zee gestort heeft,
zoals gebruikelijk tijdens een reis.
De grootte van het schip, de belading,
ballast-tanks, wind, enz., enz., zouden
mee kunnen spelen in de mate van
invloed, welke een paar hopen zand
op de ligging van een schip heeft.
De hopen "zand" aan één zijde, zou
den erop kunnen wijzen, dat aan die
zijde in Priok een lichter langszij had
behoren te komen.
Van een kapitein mag je zeker ver
wachten, dat hij met een willig oor
luistert naar een vrouwelijke passa
gier, al weten de mensen aan boord
zelf ook, dat een schip wat slagzij
maakt, maar zolang dat niet hinderlijk
is, zal men zich er niet dik om maken.
Van het verhaal van het s.s. "van der
Wijk", meen ik mij te herinneren, dat
dat het een passagiersschip was, met
met een relatief hoge opbouw, ge
schikt voor de wateren in de archipel.
Dat het in lijn-dienst voer, in Soera-
baia, hoofdzakelijk rotan geladen zou
hebben, d.w.z. dus veel ruimte inne
mend en maar weinig gewicht, toen
kort vóór het vertrek uit die haven, de
opdracht kwam, om nog een stoom
ketel te laden van zo'n 40 ton gewicht.
Die ketel kon alleen aan dek geladen
worden, maar dat hoefde nog niet zo'n
bezwaar te zijn, als er onder in het
schip maar een zware lading gezeten
zou hebben.
In ieder geval, zou "vanaf het schip"
met de meest mogelijke klem gewaar
schuwd zijn, om die ketel, onder de
eerder geschetste omstandigheden
vooral niet te laden!
Evenwel, deskundigen achter bureau's
in Batavia zouden toen een andere
visie gehad hebben, kennelijk was er
geen pertinente zekerheid, dus de
ketel kwam, volgens opdracht, aan
dek, de passagiers met een onvoor
spelbaar gewicht aan bagage, gingen
aan boord en de "van der Wijk"
stoomde richting Semarang.
Al varend verbruikte het water en
kolen, die zich onder in het schip be
vonden, en zo zou het top-zwaar ge
raakt zijn, waarna het in prachtig weer
met zeer weinig wind, kapseisde en
zonk. Een ramp!
De oorzaak werd toegeschreven aan
het open blijven staan van patrijspoor
ten, waarvan een "klein menneke" de
schuld kreeg en waarmede de zaak
tenminste afgesloten kon worden, zon
der dat de ware koppen vielen!
L.A.G.
heeft het geduurd voor de alang alang
zo hoog en zo dicht op de graven van
Tanah Abang, Djatinegara en al die andere
Nederlandse begraafplaatsen stond? Hoe
lang voor pisang- en andere bomen tot
volle wasdom tussen en op de graven
stonden? Hoe lang voor al die graven ver
zakt, gescheurd en beschadigd waren?
Even lang als de ongeinteresseerdheid van
de Nederlandse toerist voor zijn dierbare
graven. En al die jaren is er niets gezegd,
niets GEDAAN. Het zijn NEDERLANDSE
graven, dus zou er Nederlandse bemoeie
nis geweest moeten zijn, al lang!
En nu de Indonesische autoriteiten eindelijk
ingrijpen, ja nu is het huilen geblazen!
L.D.
