BOEKBESPREKING
Geschiedkundige werken
over Indië
Bij de uitgeverij B. M. Israel te Am
sterdam is verschenen een herdruk
van de "History of the Netherlands
East Indies" van E. S. de Klerck. De
heer De Klerck was officier van het
KNIL. Na zijn pensioenering als overste
trad hij als lector aan de Leidse Uni
versiteit op. De in 1918 verzamelde
notities van zijn voordrachten voor de
Leidse studenten liggen ten grondslag
aan een in het Engels geschreven
tweedelige studie van de geschiedenis
van het voormalig Nederlands Indië
die in 1938 in druk verscheen. Deze
nieuwe uitgave is geheel gelijk aan de
originele uitgave. Aan de uitvoering is
zeer veel zorg besteed en dat mag
ook wel, gezien de prijs.
De Klerck verloochent zijn verleden
niet: grote aandacht wordt besteed
aan de krijgskundige geschiedenis van
Indië. Het boek draagt een apologe
tisch karakter en beoogde destijds de
deplorabele onkunde en het vaak
kwaadaardig geschrijf in het buiten
land over het Nederlands beleid in de
toenmalige kolonie te corrigeren. Van
daar ook dat het boek in het Engels
verscheen.
Het boek (twee kloeke delen) is ver
krijgbaar in de boekhandel Tong Tong
en kost f 240,— plus 6,— porto.
Een tweede uitgave op het gebied der
geschiedenis is de reeks publicaties
van de "Officiële bescheiden betref
fende de Nederlands-Indonesische be
trekkingen 1945-1950", waarvan thans
het vijfde deel is verschenen. Dit boek
of liever al de vijf tot dusver ver
schenen delen is niet in onze boek
handel verkrijgbaar, en met goede
reden, want het is typisch een publi
catie voor vakmensen. Wie er belang
in stelt wende zich tot de boekhandel
M. Nijhoff in Den Haag en kan zich
dan voor 91,aan het hoofd stellen
van dit meer dan 700 pagina's tellende
vijfde deel. De voorafgaande delen
zijn wat goedkoper.
De Nederlandse regering heeft alle
documenten die betrekking hebben op
wat wij nu kortheidshalve de Indone
sische kwestie zullen noemen vrijge
geven en prof. dr. S. L. van der Wal
(oud-bestuursambtenaar in Indië en
nu hoogleraar te Utrecht) heeft met
zijn staf de bewerking ter hand geno
men. De wijze waarop dit geschiedt is
boven onze lof verheven. De annota
ties zijn compleet en een uitstekend
register maakt het naslaan van be
paalde zaken gemakkelijk.
Dat wij er hier toch een enkel woord
aan wijden vindt zijn grond in het feit,
dat thans uit de doeken wordt gedaan
wat er aan de Nederlandse zijde van
het conflict werd gedacht, overwogen
Hier de Tjiliwoeng genomen vanaf de Ra
den Saleh-brug. En ziet U dat de bewoners
van deze panden plotseling allemaal een
"indoor-swimming-pool" bezitten. En indoor-
sanitair! Maar dat is minder leuk!
bruikt om huisjes neer te poten of
kleine groentetuintjes op te zetten.
Dus het afvoersysteem wordt door die
tuintjes alleen maar versmald en klei
ner! Zie bijvoorbeeld bijgaande foto
van de Tjiliwoeng. Genomen vanaf
de Matraman-brug, richting KW-lll-
school. De boel staat al weken onder
water!
Maar ja, 't devies is hier immers Gotong
Royong? En die arme sloeber uit de
oedik moet toch ook ergens wonen en
kunnen eten? Dus helpt de Gemeente
door alles toe te laten. Of liever ge
zegd: helpen ze mekaar. Want de
ambtenaar-in-functie die hier eigenlijk
op moet passen zal wel een oogje
dichtdoen. Tegen een deel in de winst
uiteraard!
Af en toe, als het werkelijk te gek
wordt, krijgt Bang Ali (Sadikin) een fit
van razernij en laat hij zwaar geschut
aanrukken. En wordt alles met tractors
en buldozers de grond ingeploegd.
Worden de illegale bewoners bij el
kaar gedreven, op bussen en treinen
gezet en weer naar de oedik terug
gevoerd. Waar men direkt op een hol
letje terug begint te rennen naar de
grote stadzodat na een kleine
maand alles weer staat als van ouds!
Als je aan al deze problemen denkt
dan snap je werkelijk niet dat dit volk
nog steeds staat! Met een brede lach!!
ROGIER
en gedaan in die bewogen tijd tussen
de Japanse capitulatie en de souverei-
niteitsoverdracht. Velen zullen niet
weten, dat de publicatie van alle offi
ciële stukken van Nederlandse zijde is
ondernomen, want de uitgave ge
schiedt zonder enige tam-tam en
slechts hier en daar wordt er in de
kranten melding van gemaakt. Het is
dan ook, zoals ik al zei, een uitgave
die vnl. geschiedkundigen en andere
vakautoriteiten zal interesseren. Voor
de gewone lezer is in de veelheid van
gegevens nauwelijks wijs te worden
ondanks de goede zorgen van de be
werkers. Maar wie weten wil hoe het
werkelijk geweest .is intussen een ui
terst nuttig naslagwerk.
JHR.
DE GROTE VAN DALE
Van Van Dale's Groot woordenboek
der Nederlandse taal is de tiende druk
verschenen. In 1872 verscheen de
eerste druk: om de tien jaar bleek dus,
dank zij de voortdurende groei van de
taal en wijzigingen in de spellingsvoor
schriften een nieuwe druk gewenst.
Toch meent de bewerker van deze
tiende druk, dr. C. Kruyskamp, dat
zelfs dit standaardwerk niet meer dan
ongeveer 10 procent van de woorden
die in de loop der jaren in gebruik en
- voor het grootste deel dus - weer in
onbruik zijn geraakt in deze nieuwe
uitgave zijn vermeld.
De nieuwe druk is voor de eerste maal
(althans voor zover wij ons kunnen
herinneren) ondergebracht in twee
zeer forse delen. Er is meer dan ooit
rekening gehouden met de spreektaal
en praktisch elk woord dat eigenlijk of
oneigenlijk thans in de spreektaal
wordt gebruikt is erin te vinden. Ge
zien de autoriteit die de "grote Van
Dale", zoals het werk in diezelfde
spreektaal wordt aangeduid, bezit, be
hoeft het boek geen aanbeveling.
JHR.
De grote Van Dale is in de boekhandel
Tong Tong verkrijgbaar en kost
175,plus porto f 7,
(drie termijnen mogelijk)
R. A. Kartini:
DOOR DUISTERNIS TOT LICHT
Van een der merkwaardigste boeken
uit de literatuur betreffende de eman
cipatie van de vrouw is thans een
vijfde druk verschenen. Het is bijna
een jubileum-uitgave, want de schrijf
ster werd ongeveer honderd jaar ge
leden - in 1879 - geboren. Het is ove
rigens meer dan alleen een boek dat
de emancipatie van de (Javaanse)
vrouw tot onderwerp heeft. Het is een
volstrekt uniek document van een
vriendschap tussen "personen van on
derscheiden nationaliteit en cultuur",
zoals de inleidster tot deze vijfde druk,
Elisabeth Allard het bescheiden uit-
(lees verder volgende pagina, 1e kolom)
