f OTtïg f Qir»j
BIJ DE VOORPLAAT
dat wij De Grote Ondergang (hetzij in langzame verwording of in ont
zettende rampen) niet meer hoeven te vrezen, omdat wij weten kunnen dat er
een Herrijzenis zal komen tot een waarlijk nieuw en gelouterd leven. Wie in
deze of komende dagen bang is, bedenk dat ook voor ons een wonderlijk kruis
woord van kracht gebleven is: "Voorwaar zeg ik U, heden zult gij met mij in het
paradijs zijn." Vergeet dit niet."
K Tjalie Robinson
Zo eindigde het laatste Paas-artikel
dat Tjalie op 15 april 1974 voor Tong
Tong schreef. Die week bezochten we
buiten de stad nog familie en vrienden,
hij was al weken erg gedeprimeerd.
Erger dan hij al jaren was eigenlijk.
"Omdat de tijden nog slechter zullen
worden en er geen oplossing zal ko
men. Die maken wij en onze kinderen
tenminste niet meer mee." Ik had het
al zo vaak gehoord, deze keer kneep
het mijn keel toe, ik wist niet waarom.
Precies een week later overleed Tja
lie. Nu twee jaar geleden.
Op 5 april jongstleden maakte ik in
het Congresgebouw een bijeenkomst
mee die georganiseerd was door het
comité van Verontruste Burgers. Een
stampvolle zaal, genoeg verontrusting
dus. Ik keek de rijen, de gezichten
langs, het was of ik alle mensen ken
de. Veel mensen uit Indië, dacht ik,
Tjalie zou er honderden gekend heb
ben. Neen, Tjalie zou nooit naar zo'n
avond gekomen zijn. Waarvoor? Wat
hier gezegd, voorspeld, gewaarschuwd
werd' dat wist hij immers allemaal,
al zo' lang? Heeft hij er niet zo lang
hij Tong-Tong had, over geschreven?
Gewaarschuwd, veroordeeld maar ook
geprobeerd troost te brengen, te be
moedigen of aan te moedigen. En hoe
veel brieven ontving hij met: "Je bent
een pessimist, te zwaarmoedig. Je be
neemt jezelf en ons de lust om verder
te leven." Er was zelfs eens een dame
die schreef: "Je tirades voelen aan als
natte, koude dekens die je over ons
heengooit. Als je zo doorgaat kun je
mij als abonnee afvoeren!" Ik zou haar
meteen hebben afgevoerd, dekens en
al, maar Tjalie schreef haar een lieve
brief, omdat hij de gewoonte had, be
gaan te zijn met mensen die boos of
venijnig waren. Ik kan die eigenschap
maar heel zelden en dan nog met
moeite opbrengen, wat dat betreft ben
ik een slechte leerlinge van Tjalie ge
weest.
Toch was ik benieuwd naar wat die
bewuste dame gedacht zou hebben
als ze die "verontrusting-avond" had
meegemaakt. Vreselijk knappe welin
gelichte sprekers gaven drie uur lang
een glasheldere uiteenzetting over alle
zwakheden, fouten, gebreken en dood
zonden in deze maatschappij, die on
getwijfeld de totale ineenstorting ten
gevolge zouden hebben. Onderwijs,
defensie, criminaliteit, economie, één
vette hutspot van wanbeleid, botheid,
arrogantie, zelfzucht, onverantwoorde
lijkheid en ongedisciplineerdheid. En
het feit dat mensen niet meer om el
kaar geven. Niet echt, niet spontaan.
Ergens werd door een van de sprekers
nog iets gezegd over individuele een
zaamheid. Wie anders wil, denkt, doet
met de vooruitziende blik dat het nodig
is voor het welzijn van zijn medemens,
zal alleen blijven strijden. En ten on
der gaan. Wat dat betreft zijn we na
2000 jaar weinig veranderd!
Voor het eerst heb ik horen bevesti
gen - al was het niet met name - dat
wat Tjalie met Tong-Tong deze 20 jaar
heeft trachten te doen, de enige ma
nier is om mensen, ongeacht leeftijd,
stand, afkomst te wijzen op eikaars
aanwezigheid, eikaars rechten en
plichten. Hoe Tjalie met eindeloos ge
duld altijd getracht heeft ons te leren
dankbaarheid en waardering te heb
ben voor het geringste en kleinste,
ook al lag dat in het verleden. Hij deed
dat (en doen wij nog) met het schrij
ven over alles wat goed was, is en
blijven zal. Zonder de ogen te sluiten
voor andere, net zo belangrijke din
gen.
Neen, wij zetten de radio en tv niet
af, wij lezen alle kranten. Niet om ons
dan vol walging op te sluiten "met
een goed boek" zoals dat heet, maar
om iedere dag opnieuw te proberen,
iets te vinden onder deze puinhopen
dat de moeite van het bewaren waard
is. Opdat we onze medemens een
dienst kunnen bewijzen, een gebaar
van medeleven.
Woorden, woorden, woorden op die
avond, ik had op het laatst het gevoel
of ik van teen tot kruin volgestopt was.
Bezinning door verontrusting. En dan
wat? Ja, en dan wat?
Achter me zat een lieve kennis, met
wie ik een paar woorden wisselde.
Zomaar opeens tikte ze op mijn arm:
"Het tocht hier verschrikkelijk, U heeft
een dunne blouse aan, trek toch uw
jas aan!" Het was koud, maar ik zag
er tegenop, door al die mensen, naar
de garderobe beneden"Dan zal
ik wel meegaan," zei ze, "of ik haal
uw jas wel!"
Ik ben toch die jas gaan halen op haar
aandringen en ik had er geen spijt
van. Op weg terug naar mijn plaats,
me een doorgang wadend door die
opeengepakte mensen, kwam het in
eens bij me op: hier zijn zoveel men
sen bij elkaar, begaan met honderd
maatschappelijke problemen. Maar
één vrouwtje is bezorgd om één ding:
het tocht en Lilian zal kou vatten.
Woord en daad, woord en DAAD. Het
was of al de woorden daarna niet
zoveel indruk meer op me maakten,
hoe gloeiend eens ik het ook met alles
was.
Ergens op de wereld, ergens in de
mensen moeten nog goede, zuivere
plekjes zijn.
Als ik zo'n foto zie als op de voor
plaat, die Rogier maakte bij kampong
Kaso'ngan (bij Djokja), deze sfeer, die
zo volmaakt de Mens en de Daad in
uiterste soberheid uitstraalt, dan ge
loof ik dat er een Ergens bestaat. Dat
de Herrijzenis dichterbij is dan we
denken. Moge dat ook uw Paasge-
dachte zijn.
LILIAN DUCELLE
ONAFH. IND. TIJDSCHR. - 20e JAARG. No. 19
Opgericht en geleid door
T1ALIE ROBINSON (1911 - 1974)
Pr Mauritsl. 36, Den Haag - Telegramadres: Tong
Tong Den Haag - Tel. 070 - 54.55.00/54.55.01 - Post-
giro 6685 of A.B.N. Den Haag Rek. No. 51.56.15.730.
Uitgave: Publ. en Handel Mij Tong Tong B.V.
Directie: L. Ducelle
Administratie: Th. M. A. Scheulderman
Redactie: J. H. Ritman, Ch. J. A. Manders, Rogier,
G. H. Bartman, L. Ducelle.
Verschijnt de 1ste en de 15e van iedere maand
Prijs per nummer f 2,25. Abt. Nederl. (en E.E.G.-
landen behalve Engeland) kwart, f 11, halfj.
f 22,—; jaar f 44,—. Abt. Europa: jaar f 44,—.
Buiten Europa: jaar 52.
LUCHTPOST:
Abt. (per jaar en per luchtpost): Australië en
Nw. Zeeland f 92,—; Indonesië f 76,—; Z.-Afrika
en Z.-Amerika f 76,Canada en Ver. Staten
f 64.—; Maleisië, Singapore en India f 76,—,
Suriname en Antillen f 64,
ZOEKT OP BASIS VAN DE NUTTIGE ERVARIN
GEN IN DE GORDEL VAN SMARAGD NIEUWE
INTERESSEN IN NEDERLAND TE WEKKEN VOOR
DE TROPENGORDEL.
ALLE ABONNEMENTSGELDEN ZIJN BIJ
VOORUITBETALING VERSCHULDIGD
ADVERTENTIES KUNNEN ZONDER OPGAAF VAN
REDENEN GEWEIGERD WORDEN
Directie en redactie behouden zich het recht voor
om grondige redenen aanvragen voor abonnemen
ten te weigeren, of deze te beeindigen. Hierover
zal de betrokkene altijd van te voren in kennis
worden gesteld.
De redactie behoudt zich het recht voor copy te
weigeren dan wel te bekorten of te wijzigen met
toestemming van de inzender. Over genomen be
slissingen zal niet in details worden gecorrespon
deerd
2
