BOEKBESPREKING
PADI-KAARTEN
GENEESKRACHT UIT HET OERWOUD
Het is nog niet zo lang geleden dat de
Nederlandse medici in grote meerder
heid voorbijgingen aan de genees
kracht van Indonesische kruiden, zo
als temoe lawak en koemis koetjing.
De doorbraak kwam pas na de we
reldoorlog, toen zoveel Nederlandse
medici zich ter plaatse konden over
tuigen van het feit, dat deze "huis
middeltjes", ook wel minder vleiend
als kwakzalverij bestempeld, inder
daad een resultaat opleverden over
eenkomende met hun reputatie onder
het eenvoudige volk.
Nicole Maxwell, een Amerikaanse et-
nologe en antropologe heeft in tal van
expedities onder de Indianen van het
Amazonebekken een grondig onder
zoek ingesteld naar de geneeskracht
van allerlei kruiden waarmee de "wil
den" in dat gebied talloze kwalen ge
nezen.
Zij is er heilig van overtuigd, dat de
natuurgeneeswijze van de in het oer
woud wonende Indianen van het groot
ste belang zou kunnen zijn voor de
westerse wereld en - gezien onze
Indische ervaring - zijn wij geneigd te
zeggen, dat dat best eens mogelijk
zou kunnen zijn. Voorlopig heeft zij
daarmee weinig succes, omdat de
pharmaceutische industrie in de Ver
enigde Staten aan de mogelijkheden
van deze natuurgeneeswijze "nog
steeds hooghartig voorbijgaat". Nico
le meent, dat dit het gevolg is van het
feit, dat allerlei in de chemische labo
ratoria van de industrie, uitgebroede
producten nu eenmaal belangrijk be
tere winstkansen opleveren dan krui
den uit het oerwoud, en opnieuw zijn
wij geneigd te zeggen, dat zij daar
best eens gelijk in kon hebben.
Het relaas van haar hardnekkige maar
vergeefse pogingen de geneesmidde
len-industrie in Amerika te overtuigen
van haar gelijk heeft zij neergelegd in
een boeiend boek, "which doctor's
apprentice", in vertaling onder boven
staande titel verschenen bij Amster
dam Boek. De vertaler, Nico Kuipers
heeft daarmee een voortreffelijk werk
stuk geleverd. Want de zendingsar-
beid van Nicole moge dan zijn mis
lukt, zij heeft geleid tot een boek, dat
men, ook al is men niet in de eerste
plaats geïnteresseerd in kruiden uit
het Amazonegebied, in één ruk zal
uitlezen. Dat mevrouw Maxwell een
heel bijzondere vrouw is kon reeds
blijken uit het feit dat zij alles bij el
kaar vele jaren onder de primitieve
stammen van de Amazone doorbracht
en hun vertrouwen wist te winnen.
Maar dat wilde nog niet zeggen, dat
zij ook als schrijfster een reputatie
zou verwerven. Welnu, haar streven
de pharmaceutische industrie te inte
resseren voor haar bevindingen mo
gen dan mislukt zijn, haar boek is
mede dank zij een hoogst boeiende,
vaak zeer ironische schrijfwijze een
juweeltje, een succes van de bovenste
plank.
Het is een hele pil van bijna 350 blad
zijden, maar het boek blijft de lezer
van de eerste tot de laatste bladzijde
vasthouden.
JHR.
"Geneeskracht uit het oerwoud" is
verkrijgbaar bij de boekhandel Tong
Tong tegen de prijs van 24,50 plus
4,porto.
DE WAJANG
De wajang is ongewijfeld een essen
tieel element in het Javaanse cultuur
patroon, misschien wel het meest
essentiële.
Aan wetenschappelijke belangstelling
heeft het dan ook nooit ontbrokén,
maar de zin en de grote betekenis
van het schimmenspel is aan de mees
te niet-wetenschappelijk geïnteres
seerde westerlingen voorbij gegaan
en gaat daaraan nog voorbij. "Als men
de wajang poerwa niet kent, is men
een slecht kenner van het tegenwoor
dige Indonesië en zal men weinig be
grijpen van de achtergronden van het
politiek gebeuren op hoog, zowel als
laag gebied", zegt de Javanicus dr.
J. J. Ris in de inleiding tot een in de
Oosterse Bibliotheek van Meulenhof
te Amsterdam verschenen boek.
De titel is: De schending van Soebra-
da. Soebrada is de echtgenote van
Ardjoena en dit hoofdstuk uit de zo
rijke schat van "scenario's" uit de
wajang-literatuur verhaalt van haar
avontuur met de belager van haar eer
en trouw. Het woord scenario is hier
niet lichtvaardig gebruikt, want de ver
taler van dit wajangverhaal geeft niet
alleen teksten, maar een volledig
draaiboek van het door hem gekozen
onderwerp. Bijna de helft van zijn
boek wordt voorts gevormd door een
uitvoerige inleiding tot de wajang in
het algemeen en is als het ware een
handboek tot de kennis van het schim
menspel met zijn mystieke achtergron
den. De tekst is de in 1962 opgete
kende lezing van de dalang Ki Kodi-
ron. Illustraties verlevendigen de inte
ressante tekst.
JHR.
"De schending van Soebrada" is bij
de boekhandel Tong-Tong verkrijg
baar ad 34,50 plus porto 4,
kunstwerkjes in padistroo,
12 verschilt, tafrelen p. st. f 3,50
6 stuks 20,incl. porto.
Opruiming briefkaarten met In-
don. tafrelen per stuk 1,
Postpapier
10 vel plus enveloppes 2,
"DODENSPOORWEG
DOOR HET OERWOUD"
Er is weer een boek toegevoegd aan
de serie boeken en boekjes waarin
het leven - het overleven - het zwoe
gen en het sterven in de beruchte
Japanse werkkampen in Nederlands
Oost Indië wordt beschreven.
Henk Hovinga - Redakteur van Avro's
Televizier, die zijn boek de titel mee
gaf "Dodenspoorweg door het Oer
woud" verdient meen ik een compli
ment voor de gedegen wijze waarop
hij feitenmateriaal, verkregen van hen
die de verschrikkingen van het drama
der Pakan Baroe Spoorweg op Su
matra overleefden, tot een zeer le
zenswaard verhaal heeft weten te ver
werken.
In dit verband zij vermeld, dat in de
loop der jaren zijn verschenen o.m.
"Alles is in Orde, Heeren" door Mr.
C. Binnerts - handelende over het
Maoemere Kamp op Flores - 1947.
"de 1000 van Amahei" door Kapt. Kor-
teweg, over de gebeurtenissen gedu
rende 17 maanden in de beruchte
kampen van Amahei - Haroekoe en
Liang (op Ambon) - febr. 1946.
Van C van Heekeren verscheen in
1962 "de Atjeh Party" dat bij herdruk
de titel "Het Pannetje van Oliemans"
kreeg.
Hovinga's boek betekent een waarde
volle aanvulling van de documentatie
over Japanse werkkampen, te meer
daar het boek doorschoten is met
unieke foto's en pentekeningen, tot
op heden onbekend.
Persoonlijk in 13 Japanse kampen ge
zeten hebbend, waarvan 17 maanden
in de beruchte kampen van Amahei -
Haroekoe en Liang, kan ik volmondig
beamen, dat Hovinga geen overdre
ven voorstelling van zaken gegeven
heeft en dat de beschrijving over de
gebeurtenissen in de Pakan Baroe
Spoorweg kampen geheel en al op
waarheid berusten.
Het komt er in het kort op neer, dat
van de krijgsgevangenen het onmo
gelijke gevergd werd qua werkpres
taties.
De chronisch toegepaste zware on
dervoeding en het niet verstrekken
van de benodigde medicijnen zorgden
ervoor, dat duizenden onder de meest
erbarmelijke en mensonterende om
standigheden omkwamen, doch dèt
paste geheel en al in het denkpatroon
der Japanners, t.w. het systematisch
elimineren van zoveel mogelijk krijgs
gevangenen, die dan uit kampen op
Java door nieuw slaven materiaal wer
den aangevuld.
Alhoewel weinig opwekkend, deze
kamplectuur - is het van belang, dat
vooral de jongere generatie meer in
zicht krijgt over hetgeen men in feite
behoort te weten. Dat tijdens de Ja
panse bezetting van Indië vanaf 8
(lees verder pagina 22)
16
