SAWAHLOENTO Van een oud-inwoner van Sawahloen- to, Ir. M. A. van Ee, ontvingen wij onderstaande reactie op de groeps foto van het bal-costumé in Sawah- loento, die in het Kerstnummer 1976 van ons blad werd afgedrukt. Begin juni 1976 ben ik voor een week op bezoek geweest op West-Sumatra. In dit kader heb ik uiteraard een twee tal dagen doorgebracht op Sawahloen- to, waar ik gelogeerd heb in het "Guesthouse" van de Ombilin Mijnen, (het oude huis van de Houtvesters op Durian). Er is ook nog een "VIP- guesthouse", maar dat was toen net vol. Nu enkele feiten: SWL is de oorlog en de jaren daar na eigenlijk goed doorgekomen. Het stadje ziet er goed uit, maar aan onderhoud van woningen wordt wei nig geld uitgegeven. Het Hoofdkantoor staat er majestu eus, met dezelfde portier van 40 jaar geleden, edoch bruist niet meer van de aktiviteiten als toendertijd. Tanah Lapang staat er heel goed bij, mooie grasmat, met een echte muur eromheen. Zeefhuis werkt nog; afvoer vindt plaats op nog twee spoorbanen, en de dagproductie is, - schrik niet - nog maar 300 ton per dag. U be grijpt dat een gemeenschap daar niet van kan leven. Er wordt druk aan de toekomst ge werkt; - want van steenkool zullen we het in de toekomst moeten heb ben, - boringen zijn verricht en de indicatie is, dat men steenkool moet winnen bij Salak (Tanah-ltam en verder bovenloops van de Ombilin). Dagbouw blijkt daar ook mogelijk met de moderne graafmachines. De "Soos" staat er nog, wordt als zodanig ook gebruikt, zelfs het par ket ligt er nog, maar krijgt weinig belangstelling. De kegelbaan is nu een aanééngesloten blok van "flats" geworden. De "Toko" is er ook, met hetzelfde oude meubilair en dezelfde employ ees, maar is nu nagenoeg leeg en wordt gebruikt o.a. om rijst te dis tribueren. Oud Ombilin-employees ontvangen als pensioen niet alleen geld, maar ook een basisrantsoen rijst (beras). De graven op begraafplaats Pan- djang zijn nagenoeg allemaal "de faced" en het geheel is verwaar loosd. Desalniettemin ergens op een hoekje, worden er toch nog Christenen begraven. Zwembad Moeara Klaban is bijna niet terug te vinden en is nauwe lijks herkenbaar. Er loopt nu wel - als begin van een groot project - een mooie moderne asfaltweg langs, richting Moearo Djambi. Deze weg zal doorgetrokken worden tot aan Padang, via Solok. Jammer, - maar het geeft te den ken, - er leeft geen één Europeaan 0-7\a &-y^i De brieven in deze rubriek opgenomen vallen buiten verantwoordelijkheid van de redactie. meer op SWL, er is wellicht hier en daar een enkele persoon met nog Europees bloed in zich, maar daar loopt hij dan niet mee te koop; zelfs geen Chinees, ook daar weer zie je hooguit een enkeling rondlopen waarvan je denkt, "die heeft ook nog Chinees bloed in zich". Er is een 10-tal jaren geleden een groot conflict geweest op midden-Suma- tra, alweer om de invloed van Java te beperken- dat aan honderden mensen het leven heeft gekost en dat SWL niet onberoerd heeft ge laten. Daartegenover; SWL is er nog steeds, er leven nog mensen van "Tempo Doeloe"; de Westkust van Sumatra, met zijn meer van Singkarak, de Merapi, Padang en omstreken is en blijft voor mij nog steeds het mooiste stukje op deze wereld, temeer omdat de Minangkabouwse bevolking ook nu nog ons een warm hart toe draagt. Voor diegenen die er naar toe willen, een tip, "reis via Singapore-Pakan Ba- ru-Padang". Tenslotte, - er is nog veel meer te ver tellen, - maar voor diegenen die in foto's van SWL en omgeving geïnte resseerd zijn, ik heb er een aantal en ben best bereid deze foto's te laten circuleren. IR. M. A. VAN EE TABAK Naar aanleiding van de reactie van de Heer F. Flikkenschild in T.T. no. 9 (pag. 6.) op het artikel van de Heer F. Cramer; "In de waroeng" in T.T. No. 3 (pag. 20) schreef de Heer Cra mer nog het volgende: "In het nummer van 1 september las ik dat in mijn opstel over mbako ga- rangan een voor planters slordige fout staat, nl. omtrent krosok. Aangezien de gehele strekking van het verhaal was een locale sfeer te schetsen van een Javaanse bevolkings tabak-streek, moeten twee grotere fouten nog verbeterd worden, want een sfeer moet juist zijn. Ten eerste heet zo'n koek tabak niet lempeng, een woord dat velen pas in het kamp leerden kennen en dat naar ik meen van Koeion afkomstig is, maar moet het "eler" zijn, met de e van bel. Ten tweede leest men dat "djuragan" een Soenda woord is, waar het naar ik meen gebruikt wordt om een me neer aan te duiden. Maar het is ook een gewoon Javaans woord hetgeen gemakkelijk is op te zoeken. Enkele woorden die ik vergeten was zijn: 1: "Tjatjak" de naam van het sierlijke houten ding waarin de tabak gesne den wordt. 2: "Liran" dat zijn de twee latten waarmee de pas gesneden tabak wordt gevouwen en geplet tot elers, door vrouwen. Ik geloof niet dat er nog meer foutjes zijn ingeslopen maar ben er vast van overtuigd, en nu word ik lyrisch, dat er weinigen onder de lezers zijn die het aroma en de smaak van een kelo- bot met kelembak-menjan kennen en wisten te waarderen. Zoiets als de ver geten geur van moeders haarwrong. Ik heb er thuis nog wat van, 20 jaar zuinig bewaard, voor zo af en toe. Maar de kelembak heeft zijn geur ver loren. Tout passe, tout casse, tout crasse." f. CRAMER INDONESIA MERDEKA N.a.v. uw artikel "Indonesia Merdeka" in Tong Tong, nummer 10, zij het mij vergund t.a.v. het in dit program ma ingemonteerd historisch materiaal het navolgende op te merken: Het in voormeld programma ingemon teerd historisch materiaal is helemaal niet zo uniek als Roelof Kiers wel doet voorkomen. Kreten als "nog nooit eerder op de buis vertoond filmmateriaal uit geslo ten overheidsarchief"; "zelfs aan Lou de Jong geweigerd filmmateriaal" en meer van dergelijke slogans, kunnen rechtstreeks naar fabeltjesland verwe zen worden. De VARA heeft op 29-5-1970 in "In disch ABC" en enige weken daarna in een programma over "zogenaamde vermeende oorlogsmisdaden door ned. militairen" o.l.v. ene "heer Hueting", deze beelden reeds vertoond en even eens misbruikt. Verder kan moeilijk van een "objec tief historische documentaire" gespro ken worden wanneer men beelden an no 1945-1950 vertoond, maar het bij behorende commentaar, destijds ge sproken door Jaap van Meekeren en Siebe van der Zee, op meest essen tiële punten wegdubbed uitgewist) en vervangt door een uitgesproken ironisch links commentaar anno 1976 door ene Jan Blokker I I P. GULDENAAR 1. Wij zijn geen bewonderaars van de naar de aanbeveling voor wasmidde len in de TV-reclame riekende formu le van aanbeveling van de VPRO-do- cumentaire, maar die wordt dan ook in TT niet besproken. 2. Het is best mogelijk, dat de com mentatoren van de Nederlandse film fragmenten uit de bezeten tijd 1945- '50 zelf ook niet zo erg gelukkig zou den zijn geweest met de herhaling van hun uitspraken van toen. 3. Waar in TT is gesproken van een "objectief historische documentaire"? JHR. 4

Moesson Digitaal Tijdschriftenarchief

Tong Tong | 1977 | | pagina 4