^Baii
de eerste èn in de 5de klas, als die
er is. Soms zenden ze de kinderen
eerst naar de school en houden ze
er jaren lang weer vandaan om ze er
als het hun past te gelegener tijd weer
eens heen te sturen. Het gaat later
met de verworven kennis precies zo
als het gaat in de hogere regionen.
Als het diploma is verkregen, worden
de boeken met een ver hoorbare klap
dichtgesmeten en men kijkt er zo lang
men leeft, verder nooit meer in.
Ondanks de school is het aantal buta
huruf (letterblinden of analfabeten,
als je het woord niet mocht kennen)
zeer groot, ook onder de bekleders
van een ambt in de periferie. Daar
om is de z.g. djurutulis in een kam
pong een man van grote betekenis.
In het land der blinden is éénoog ko
ning. Maar ik was niet van plan om
een tirade op de kennis der massa te
houden, maar je een mop te vertellen.
Dat oord Naun Kadjang heeft z'n naam
te danken aan twee kampongs, waar
van de combinatie der namen de naam
van de school maakte. Er is nl. ter
plaatse alleen één school en de kam
pongs liggen er beide een eind van
daan. Het is in het ergste hongerge-
bied van Biting, waar elk jaar honger
is. Vandaar de naam lapar biasa. O-
verigens hier niet zó wonderlijk, om
dat het volk er zeer weinig werkt. Ze
gaan niet vóór negen uur of later naar
hun tuinen. Toen wij er kwamen en
bij de meester binnenreden, was 46%
der kinderen absent. Het was in de
omtrek uncanny stil. In de kampongs
waar anders altijd leven en bedrijvig
heid is, heerste stilte des doods. Mijn
mensen voelden zich zeer weinig op
hun gemak. Al het volk was de bos
sen in om raut (ondo is de maleise
naam en het is een soort knolgewas)
te zoeken en ze hadden de kinderen
meegenomen, omdat ze toch geen
bekal er voor hadden. De kinderen
komen vaak van -vrij ver naar de
school en blijven daar dan in, wat ze
believen te noemen, een asrama.
Deze asrama's zijn meestal bambu of
houten loodsen en bestaan uit een
huis, meest met een lek dak en een
bale-bale. Ik heb reeds meer dan ge
noeg hierover gerapporteerd en ver
tel er hier maar niet meer over. Annex
aan de "asrama" is een dapur. Dat is
ook een huls van bambu of afgekeur
de planken, meest met een nog lek
ker dak en daar moeten de hummels
dag-in, dag-uit zelf hun eten koken.
De bodem van de dapur is moeder
aarde en daarop heeft men een aantal
kookplaatsen. Dat zijn enige stenen
waarop men een aarden kruik kan
zetten en waar men met hout een vuur
onder en tussen maakt. Eenmaal per
week of eenmaal per veertien dagen
gaan de kinderen terug naar hun kam
pong en halen daar dan de bekal
(mondvoorraad, fourage, wat je het
wilt noemen) voor de volgende termijn.
Deze bestaat meestal uit niet veel an
ders dan ubi kaju, djagungkolven,
RECHTSTREEKS VANAF AMSTERDAM NAAR JAKARTA/MEDAN
RETOUR V.Af 1.750,—
TICKETS 1 JAAR GELDIG.
Inlichtingen bij: ORIENT TRAVEL B.V.
Singel 512 - Amsterdam - Tel. 020-23 74 84 (4 lijnen)
Telex 15275
soms een beetje groente voor een of
twee dagen en in zeldzame gevallen
wat beras. Als er lapar is dan is er
niets mee te geven en blijven de kin
deren thuis om mee te gali in de bos
sen naar raut. Wel zo was Naun Ka
djang. 's Avonds kregen we bezoek
van de jonge onderwijzer, de oude
was weggegaan om eten te zoeken in
een andere kampong en van een ver
re kampong was er een kepala komen
mampirren. Als ik zeg 's avonds, dan
meen ik na de middag en het zal on-
geveer 3 uur zijn geweest. De grote
droogte kwam ter sprake en ik hoor
de, dat er nog geen regen was ge
vallen. In geen maanden. Toen zeg ik
zo langs mijn neus weg: "Oh, dat is
toch kassian voor jullie, maar het is
voorbij. Wij brengen niet alleen obat,
maar ook regen. Wacht maar even".
Laat nu ruim een uur later de lucht
betrekken met dikke donderwolken en
vlak boven het bivak een geweldig on
weer losbarsten met de donder pats
boven op de bliksemflikkeringen en
wat in vele jaren niet was gebeurd,
de regen werd ingeleid door een ha
gelstorm. De brokken ijs, die er neer
vielen waren zo groot als knikkers en
niet rond, doch gewone brokjes ijs.
Daarna stak een storm op en viel er
een regengordijn drie uren lang, zoals
men dat hier kan hebben. Alles in ons
lekke bivak was kletsnat, mede door
de wind, die het water naar binnen
sloeg en de alang alang atap, een dun
laagje overigens (men is hier gauw
tevreden als het werk voor een ander
is) van het dak veegde. Onze paar
den, die buiten aangebonden stonden
om te proberen hier en daar een sprie
tje gras af te grazen, werden van dat
hemelbombardement zeer onrustig,
doch er ging er gelukkig geen van
door.
De volgende dag gingen we verder
naar een oord, dat Radjong heet en
waar ook nog geen regen was. We
kwamen er tegen de middag en be
loofden er regen voor die dag. Prompt
antwoordde Pluvius met vier uren
stortregen. Deze keer zonder onge
lukken voor ons, want ik zette de aan
wezige overheid direct aan het repa
reren van het dak en het lekte heel
wat minder dan de vorige dag en niet
op mijn veldbed. Er was alleen maar
regen. Geen hagel en geen donder.
Twee dagen later in Mok herhaalde
zich dit merkwaardige fenomeen nog
maals. Wij zijn nu de erkende regen
makers van de streek. Met dat al is
het toch een verbazend vreemd ver
schijnsel. Hoe komt het?!
Bericht aan toekomstige bezoekers
van het eiland BALI en aan hen die
familie, vrienden, kennissen of klan
ten hebben die genoemd eiland gaan
bezoeken
Hoewel het zelden voorkomt dat ie
mand onvoldaan terugkeert van een
bezoek aan Bali, blijken de meeste
bezoekers die op een reisorganisatie
zijn aangewezen te hebben gemist
wat een hoogtepunt van kunstgenot
had kunnen zijn. Bedoeld is hier de
PURI LUKISAN "RATNA WARNA" te
Ubud in welk museum voor heden
daagse kunst de mooiste werken van
overleden en nog levende schilders
en beeldhouwers zijn ondergebracht.
De reden waarom die belangrijke be
zienswaardigheid veel wordt overge
slagen is omdat de gidsen er niets
aan verdienen! Zou het museum hun
geld toestoppen, dan zouden ze u er
wél brengen
Een andere reden zou nog wel eens
kunnen zijn dat u, na een bezoek aan
dit prachtige, door de bekende Ne
derlandse kunstenaar Rudolf Bonnet
ontworpen en ingerichte, museum we!
eens zou kunnen gaan onderscheiden
wat voor minderwaardig spul als "Ba-
li-kunst" wordt aangeboden op ver
kooppunten waarbij de gidsen finan-
ciëel betrokken zijn.
V.I.P.'s die Bali bezoeken worden zon
der uitzondering naar dit museum ge
bracht. leder ander die Bali bezoekt
moet er op staan dat dit museum in
Ubud alsnog in het programma moet
worden opgenomen als het er niet al
op prijkt. Het in de hand werken van
onbekendheid om daarvan misbruik
te maken is een kwaad dat niet ge
noeg kan worden aangepakt - ook in
gevallen als hier bedoeld.
Laten zjj die het museum hebben le
ren kennen anderen op het bestaan
ervan wijzen zodat dit onderdeel van
toeristenbedrog geen doorgang zal
kunnen vinden.
H.S.
11