KRETA SETAN 1
Waspada, de stichting van Holle
oooooooooooooooooooooooooooc
O O
"de duivelswagen" g
8 O
8
Herinneringen aan een groot Nederlander.
Toen ik de bijdrage van Rijklof van Goens in Tong-Tong nr. 6 van 15 oktober jl.
las was ik niet minder verbaasd dan R.v.G. zal zijn geweest toen hij in Parama
ribo een bestelauto met de naam Waspada zag rijden. Onder de 27 huizen die
ik op Java heb bewoond komt de naam WASPADA tweemaal voor. Ik dacht dat
de geschiedenis van Waspada en zijn stichter F. F. Holle boeiend genoeg is
om hierover in Tong-Tong wat te vertellen, zulks in aansluiting op: "Meyer,
Pionier der theecultuur", (van bovengenoemde R.v.G.).
Waspada ligt op de noordelijke helling
van Gn. Tjikorai, deze is ruim 2800 m.
hoog. Het emplacement van de onder
neming ligt op 1450 m. De weg er
naar toe was in de tijd van de pioniers
een paardepad, alle transport ge
schiedde met de bekende picolpaard-
jes. Later (in onze tijd) werd de op-
voerweg langs een ander tracé geleid
en voor auto's berijdbaar gemaakt.
Van Garoet uit reed men eerst 9
km in de richting Tjisarupan en daar
na sloeg men links af de smalle, stei
le en bochtige ondernemingsweg in
en stond dan na 5 km, 'n diepe
zucht en 'n stomende radiator, op het
emplacement onder de oeroude bo
men in de tuin van het administrateurs
huis dat Holle bouwde. Op 'n nabije
heuvelrug lag het huis van de eerste
assistent en wat lager de woning van
de fabrieksassistent en de stallen.
Tussen de genoemde gebouwen in
had Holle op een plateau de fabriek
gebouwd. In de jaren 1923 e.v. bouw
de de nieuwe eigenaar een nieuwe
fabriek, waterkrachtwerk en kampong
huizen. Er werd begonnen met reno
vatie en uitbreiding van de tuinen. De
hoogste tuinen lagen in de dertiger
jaren op de meer westelijke helling
van de Tjikorai, van daaruit keek men
op het aan de overkant en veel lager
gelegen, hotel Tjisarupan neer met
hoog daarachter de rokende kraters
van de Papandajan.
Vanaf het emplacement van de onder
neming is er naar het Noorden een
volkomen open gezichtsveld over de
vlakte van Garoet en wat westwaarts
keken wij op de flanken van de Gn.
Goentoer. De lucht was er zo helder,
zo klaar en rein, het landschap zo
lieflijk, dat men er stil van werd en
mijmerde over de zo welgekozen naam
Waspada (helder, rein, duidelijk, klaar)
die voor ons van indringende bete
kenis werd.
Zo dan, dat was het decor en nu de
vraag: wie was die zo hoog geëerde
eenvoudige erfpachter, die de naam
"Waspada" aan zijn onderneming gaf?
De beantwoording van deze vraag
voert ons terug naar romantiek van
het oude Indië; wij gaan terug naar 't
jaar 1846 waarin te Batavia een zeil
schip binnenliep, waarvan de schip
per (tegenwoordig noemt men die
functionaris kapitein) een unieke fi
guur was, nl. G. R. J. van der Hucht,
die zijn laatste reis had gemaakt met
aan boord een gezelschap van 34
personen allen familieleden en of ver
wanten van elkander. Onder dit ge
zelschap was ook 'n mijnheer Holle,
die getrouwd was met een zuster van
de schipper. Uit dat huwelijk waren
zeven kinderen gesproten die ik in
onderstaand lijstje noem en er kort
heidshalve 'n stukje van hun latere
Indische levensloop aan toevoeg.
1. Karl Frederick Holle, Stichter van
Waspada.
2. Adriaan W. Holle, van Parakan Sa-
lak, huwde met mej. J. van Motman.
3. Herman H. Holle, van John Pryce
Batavia.
4. Albert Holle, van Sinagar (Tjibadak)
huwde met mej. J. R. van Motman.
5. Pauline Holle, huwde met Hooge-
veen van Sindansari en Tjisalak.
6. Carolien Fr. Holle, huwde met N. P.
v.d. Berg, president Javasche Bank.
7. Albertine A. Holle, huwde met Den-
ninghof-Stelling van Tiedeman en
van Kerchem, Batavia.
Dit was voor het echtpaar Holle-van
der Hucht geen slecht begin. Helaas
verloor schipper van der Hucht op
Java zijn vrouw. Hij huwde later met
mej. Maria Pryce en niet lang daarna
ging John Pryce een compagnonschap
aan met schipper van der Hucht, wel
ke firma tot in onze dagen bleef voort
bestaan onder de naam John Pryce en
Co., Batavia.
Nu begrijpt de lezer iets meer van de
familiekring van onze Karl Frederick
Holle die in 1829 geboren werd en om
streeks zestien jaren oud was toen hij,
uit het schip van oom, te Batavia aan
wal stapte.
Oom van der Hucht die, op zijn vele
reizen Batavia vaak had aangedaan
wist te bewerken dat Karl als klerk
op het residentiekantoor te Tjiandjoer
geplaatst werd. De eerste jaren door
leefde Karl als in een wonderschone
droom, de natuur, de muziek, de zan
gerige nuances in de taal, de Islam,
de goedlachse en hulpvaardige be
volking. Dit alles boeide hem dermate
O In mei verschijnt onze nieuwste g
O (en mooiste!) Moesson-uitgave: o
8 Een halve eeuw autohistorie van 8
g Ned. Indië in ruim 250 prachtige g
O foto's en boeiende verhalen over g
8 autopioniers op Java, Bali en o
g Sumatra, 3
g door F. F. Habnit, g
g oud hoofdredacteur/uitgever van g
O "De Motor" "Het Sportblad" te O
g Soerabaja. o
g In fraaie stempelband. g
g Ruim 270 pagina's. Prijs f 65,g
g Voorintekenprijs f 59,50 tot 1 g
g mei 1977. g
g Ook in 3 termijnen mogelijk. Als o
g U nu de eerste betaling doet, g
O heeft U met de laatste het boek g
O in huis! g
g Reserveer/stuur ex. o
g Krètan Sètan o
g naar g
g Ik gireer 59,50 6,porto g
o Ik gireer nu de eerste termijn O
g f 25,50 (april 20,— mei f 20,—) g
g (doorhalen wat niet van toepas- g
o sing is. 0
g BOEKHANDEL TONG TONG g
O Prins Mauritslaan 36, Den Haag O
g Giro 6685. g
O O
OOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOC!
dat hij besloot zich aan de studie van
de oosterse talen, de Islam en de
geschiedenis te wijden.
Tien jaren bleef hij te Tjiandjoer wer
ken waarna hij ontslag vroeg (1856) en
naar Tjikadjang (boven Garoet) ver
trok alwaar hij administrateur werd.
In 1865 kreeg hij de erfpacht over
Tjiblendoeng ('n oude en mislukte
gouvernementsaanplant) waar hij on
der de schone en dichterlijke naam
Waspada zijn onderneming bouwde.-
Inmiddels was zijn studielust niet ge
remd. Hij verkreeg faam ais kenner
van de Islam, de adat, de taal en de
landbouw. Het gouvernement zat in
die dagen in de knoop met de zgn.
(lees verder volgende pag.)
14
