POIRRIÉ
"En mij vertelt hij altijd, dat hij de beste vliegermaker van "Japie heeft toch wel een aparte stijl."
Tjikidang was
GORITA (II)
Het bloed kruipt waar het niet gaan
kan. "De gorita" in Tong-Tong van
1 en 15 februari jongstleden daagt
een ex-vroedvrouw-verpleegster uit
voor reactie harerzijds. Als ik me niet
vergis?
Door een klein meningsverschil met
mijn huisgenootje dat een paar jaar
geleden in het Wilhelminaziekenhuis in
Assen voor haar ooievaartje werkte,
weet ik dat de gorita nog steeds ge
bruikt wordt. Het zustertje verklaarde
pertinent de bovenste banden van de
gorita het eerst te moeten knopen. Dit
nu is fout. Volgens de leerboeken be
gint men van onderen en niet te strak,
zodat de bekkenorganen niet omlaag
gedrukt worden met alle gevolgen van
dien, en de bloedsomloop niet bena
deeld wordt.
De gorita moet de patiënt aangenaam
zitten. De verwachting dat hoe strak
ker het sluitlaken wordt aangelegd des
te beter het figuur bewaard zal blijven
is wat overdreven.
Buikspieroefeningen, pidjit en parem
zullen wel hebben bevorderd dat de
vrouwen in Indonesia over het alge
meen prachtige figuren hadden, soms
nog na zeven, acht bevallingen. Wel
met gorita, maar nooit langer dan zes
weken, want dan zijn de organen die
door zwangerschap en bevalling uit
gerekt en week, dus gevoelig waren,
weer normaal. Op de juiste maat en
goed aangelegd is de gorita tijdelijk
een heerlijk steuntje bij verslapte en
uitgeputte toestanden, zoals zelfs de
Heer Ritman heeft ondervonden, die
als dysenteriepatiënt (zonder pyama-
broek) toch ook niet in z'n nakie kon
liggen. Maar hij werd wel vertroeteld,
want ikzelf heb nooit gorita's gebruikt
bij typhus- en dysenteriepatiënten. Zij
kregen alleen een zogenaamd schortje
voor, een steeklakentje.
Zes weken na de bevalling ging de
ex-kraamvrpuw gewoonlijk over op
een aangemeten kutang. De kutang
was B.H. en buikband aaneen en had
wel zo'n dertig haken en ogen. Ikzelf
heb jarenlang kutangs gedragen terwijl
ik in verzengende hitte dag en nacht
werkte. Heerlijk! Ze gingen in-en-uit
de was.
Waarom droeg je eigenlijk zo'n ku
tang? Ja, waarom gingen meisjes vroe
ger tegelijk met het opsteken van haar
haren ook meteen in het korset? Mis
schien om te zorgen dat hun onge
repte lichaamsvormen in tact bleven?
Aan sport werd toen nog weinig of
niet gedacht. IJdelheid? Well, what of
it
E.v.Z.-H.
GORITA (III)
Naar aanleiding van de vraag naar de
herkomst en de ouderdom van de
"gorita" en of de naam afkomstig is
uit het Spaans of het Portugees, kan
met zekerheid worden vastgesteld en
aangenomen, dat dit kledingstuk even
als de "oto" voor de kinderen oerou
de kledingstukken zijn van de Indone
siërs. Als ik het Javaanse woorden
boek hierop nasla, dan leest men
daar: "zwachtel met bandjes voor de
baby en sluitlaken voor de kraam
vrouw". Bij de baby dient het om het
muntstuk, dat op de navel is gelegd
op zijn plaats te houden en bij de
vrouw dient het als verband en tevens
corset, dat om het hele onderlijf wordt
gelegd ter ondersteuning van de spie
ren, terwijl tegen het uitrekken van de
huid samentrekkende smeersels, pa-
rems of boboks worden gebruikt. Zo
wordt in de eerste week na de be
valling gewoon "asam-kawak" (bele
gen tamarinde) als adstringent gebe
zigd en na dit middel wordt overge
gaan op andere "boboks", die de
huid weer strak en glanzend moeten
maken. Mijn schoonmoeder, een Ja
vaanse vrouw, was fel tegen het ge
bruik van sirihkalk, vermengd met dje-
ruk nipissap en kajuputiholie. Bij de
geboorte van mijn dochter zag ze de
dukun dit smeersel gereed maken, ze
gaf in de plaats daarvan het tamarin
de-smeersel en na een week kon wor
den overgegaan op een ander soort
smeersel, bijvoorbeeld "parem" of
"bobok beras-kentjur".
Na verloop van tijd bijv. 3 a 4 maan
den kan de kraamvrouw overgaan op
het gebruik van een 31/2 a 4 meter
lange sjerp van kain bladju. (zie verder
gorita II).
Nog een argument, waarom ik tot de
conclusie ben gekomen, dat de "go
rita" en de "oto" zuiver Javaanse ge
bruiksartikelen zijn, is het feit, dat in
Indonesië het geloof is ingeburgerd,
dat de navel de zetel is van het men
selijk leven en het achterhoofd de
zetel van de ziel, vandaar, dat vrou
wen hun "kondé" (haarwrong) ook
laag in de nek dragen om die plaats
te beschermen tegen kwade invloe
den. Datzelfde geldt ook voor de "oto"
een vierkant stuk doek, dat met vier
touwtjes om de hals en het middel
van het kind wordt gewonden. Meest
al hebben de kinderen onder de oto
nog een "kendit" of een "udet peno-
lak" (afweermiddel) dat bestaat uit
een bandje met een amulet eringe-
naaid, dat dient tot afwering van ziek
ten en andere kwade invloeden.
W. F. W. SCHARDIJN
(Informaties beëindigd)
CORRESPONDENTIE
KERKHOF SOLO
Gewijzigd adres
Zij die willen corresponderen betref
fende het kerkhof "Memento Mori"
te Solo (zie T.T. no. 12) worden ver
zocht in het vervolg te schrijven naar:
De Heer D. J. Vredeveld, Jalan Rong-
gowarsito 67, Solo, Indonesia.
RECTIFICATIE
Een attente lezer maakte ons erop
opmerkzaam, dat het niet Louis Davids
was, die de baboe bezong (zie T.T. no.
11, pag. 8, "Wij vergeten hen niet"),
doch Koos Speenhof nl. in "dat is de
baboe die je nooit vergeet". - Red.
9
