REISBRIEVEN VAN BARTMAN (VII)
BALI (vervolg)
Gilimanoek. We kwamen er in het holst van de nacht aan. Je zou het plaatsje een
beetje kunnen vergelijken met Pasirputih. Rommelig, een stenen gebouw, gaar
keukens, toekang djoewal-djoewal, fruitstalletjes, hard meedogenloos licht van
petromaxlampen, en lilines lilintelor asintelor asiiiiiin I I I We
lieten Gilimanuk snel achter ons en reden Bali in.
Van het land zelf zagen we natuurlijk
niets; het was stikdonker. Af en toe
kwamen we onderweg vrouwen tegen
die naar de markt gingen. Op het
hoofd torsend een met pisang of sa-
joeran volgeladen mand; in de hoog
opgeheven rechterhand een flakkeren
de, spetterende obor. Hoe lang moes
ten die vrouwen lopen voor ze op de
plaats van bestemming waren? En
toen we na een poosje achterom ke
ken, zagen we heel ver weg nog het
licht van de flambouwen waarboven
een witte rookpluim
Het begon al licht te worden toen we
Denpasar binnenreden, moe en ge
kreukeld. Een bad genomen en een
gat in de dag geslapen. 's-Middags
een wandeling gemaakt in de omge
ving en met succes hardnekkige ver
kopers van krissen en houten beeld
jes van het lijf geschud. De volgende
dag zou een aanvang worden gemaakt
met de afwerking van het eigenlijke
programma.
Ik zal proberen alle plaatsen en be
zienswaardigheden, die we in de loop
van 5 dagen bezochten op een rijtje
te zetten en er heel in het kort iets
van te zeggen.
Batubulan: Hier worden beelden ge
maakt uit zandsteen (batu padas of
paras) Celuk: Goud- en zilversmeden.
Desa Mas: Houtsnijwerk. Hier staat
het Adathuis. Bedulu: Olifantsgrot.
Via Tampaksiring/Tirta Empul naar Pe-
nelokan/Kintamani: Kratermeer-Gu-
nung Batur en lahar.
Sanur Beach/Bali Beach hotel. Muse-
Vergeet vooral niet ook eens te kijken
naar andere dingen dan genoemd in
het programma. Dat oude menneke,
hoedend een troep bebeks in de sa-
wah, stok in de hand waaraan wappe
rend een paar kleurige papieren lin
ende reusachtige waringins, die
gode zij gedankt en geprezen nog
groeien op Baliga eens een wan
deling maken in een kampoeng en lo
pen tussen muren, die van boven af
gedekt zijn met strookijken naar
planten, die we zo goed van Java ken
nenflamboyants met onvoorstel
baar grote bloemtrossen en bougain-
villa'sorchideeënik geloof
dat nergens de klapperbomen zo hoog
worden als hierBali? Bali is
prachtig!
Aan alles komt echter een eind. Ook
aan deze tocht. Poelang. Na een ver
moeiende reis waren we weer op onze
basis terug: Warm, stoffig, druk Soe-
rabaja.
G. H. BARTMAN
urn schilder Ie Mayeur. Artshop Ni
Polok. Wij kennen Ni Polok, maar trof
fen haar helaas niet thuis.
Besakih: Tempelkomplex.
Gianyar: Vleermuizengrot.
Kuta Beach: De Hippies!
Sangeh: Het heilige bos en de apen.
Tanah Lot/Batu Bolong: Een tempel
op een 100 meter hoge koraalrots.
U ziet dat het nogal wat is. Ik per
soonlijk vond het meest interessant:
a) Het tempelkomplex bij Besakih,
b) De Legong
Besakih: Van de duizenden tempels,
die op Bali staan is er een de heilig
ste, n.l. een gebouwd op de helling
van de berg Gunung Agung, dicht bij
de desa Besakih in het landschap Ka-
rang Asem. Je komt er via een zeer
hoge en steile trap. Deze tempel is
gewijd aan Ciwa, de goedgunstige en
Moha Dewa (het Opperwezen). E^ns
per jaar gingen de Balische vorsten
ter bedevaart naar Besakih, waar zij
ieder een afzonderlijke bid- en offer
plaats hadden. De tempel ligt in de
noord-oosthoek van het eiland.
Legong.
Ik geef alleen een impressie weer en
zal het niet hebben over de geschie
denis en/of betekenis van deze dans.
Welnu dit, zonder te vervallen in een
afgezaagde zegswijze:
Een symphonie van kleur en beweging,
uitgevoerd door volmaakt gebouwde,
jonge Balische vrouwen in prachtige
kledij welke volkomen in harmonie is
met de entourage. Zie de fraaie kaïns,
(Foto: Paul de Bont)
de felrode kembang sepatu in het git
zwarte haarBalische vrouwen dan
sen de Legong. Iedere beweging van
het trotse hoofd, de schouders, de
handen, vingers en polsen, de armen,
iedere pas of stap, deze souplesse is
het resultaat van een strenge selectie
en een nog strengere training en oe
fening vanaf de prille jeugd. De hoog
ste vorm van lichaamsbeweging en
sierlijkheid is hier bereikt. Zij dansten
de Legong en het is schitterend om te
zien.
(Foto: Paul de Bont)
15
