INDISCHE ENGELANDVAARDERS
Met de Boeing 747 (jumbo jet) onder geleide van
Amsterdam naar Jakarta en terug.
prijs inclusief visum f 1750,per persoon
Ook de Militaire Luchtvaart van het KNIL kent haar Indische Engelandvaarders.
Vallend onder de definitie van de Engeland-vaarder, (zie TT nr. 13 d.d. 15 febr.
1977) in het artikel van de hr. J. J. Nortier kan ook worden gerekend de toen
malige Vaandrig kv. vlieger-waarnemer F. Pelder. Hij maakte vanaf het begin
van de oorlog op 8-12-1941 deel uit van de afd. Vlgtgr. V (2VLGV) o.l.v. de
legendarische jachtvlieger kapt. J. P. van Helsdingen. Hij vloog de Brewster-
Buffalo en het eerste treffen met de vijand vond plaats boven Singapore. Na
vele en hopeloze gevechten was de ML uiteindelijk uitgeschakeld en bevond
Pelder zich te Bandoeng.
Het is zaterdagmiddag 7 maart en de
vier laatste Brewsters o.l.v. van Hels
dingen hebben hun tocht gemaakt
waarbij Jaap van Helsdingen sneuvelt
(zie TT nr. 16 17 d.d. 1 en 15 maart
1976). Er komt bevel dat wapens moe
ten worden ingeleverd want de vol
gende dag zal de capitulatie zijn.
Pelder gaat naar het meer van Penga-
lengan, waar hij een Catalina van de
MLD aantreft; het blijkt dat het vlieg
tuig niet kan opstijgen, omdat voor
zijn gewicht het meer te smal is -
hoogte en gladheid van het water
spelen ook een rol. Met de cdt. van
de Catalina spreekt Pelder af om
eerst benzine te dumpen, daarna naar
Pameunpeuk te vliegen alwaar hij
klaar zou staan met benzinevoorraad
om dan mee te kunnen vliegen naar
Australië.
Na eindeloos veel moeite komt Pelder
in Pameunpeuk aan. Het is zondag
morgen 8 maart. Hij begint meteen
benzinedrums naar de kade te rollen
en om 9 uur komt de Cat. over
vliegen maar doet geen poging te
landen. Later krijgt Pelder toch een
telefoontje van de Marine-vlieger van
uit de landingsplaats aan het meertje
van Lèlès. Pelder verwijt hem dat hij
zich niet aan de afspraak heeft ge
houden. Antwoord: de branding is te
hoog. Pelder: er was géén branding
en van die hoogte kan je dat niet be
oordelen. Antwoord: dat zijn marine
zaken, daar heb je geen verstand van
als landmachtvliegerPelder is
toen maar gaan slapen want hij heeft
de hele nacht gereden, 's Middags
wordt hij wakker omdat de vernie-
lingsploeg de landingsbaan aan het
vernielen is en druk bezig is de aan
wezige Lockheed 12 Electra vliegtui
gen onklaar te maken door de wielen
in te trekken. Bij één kist lukt het niet
want de accu's waren niet aangeslo
ten. Bij Pelder ontstaat het plan te
ontsnappen en krijgt hierbij gezelschap
van een Canadees, een Nieuwzeelan-
der en twee Australiërs. Gezamenlijk
besluiten ze de enige nog intact zijnde
Lockheed nr. L 201 vliegklaar te ma
ken en tanks in te bouwen - als 2e
bestuurder zal de Canadees fungeren,
die eerder een Engels jachtvliegtuig
heeft gevlogen en boven Bandoeng is
uitgesprongen.
Er worden 2 vleugeltanks uit andere
vliegtuigen gesloopt en in de kabine
vastgezet en met bamboe vastgesjord.
Provisorisch wordt een leiding aange
legd van deze tanks via een hand
pompje door een raam naar buiten en
De opgekalefaterde L. 201, waarmee Vdg.
Pelder z'n Bronzen Kruis van Verdienste
haalde, op Colombo in reparatie.
vastgemaakt aan een geopend tank
deksel in de vleugel - daarna werd
deze opening zo--goed mogelijk dicht
geplakt met plakband - de motoren
worden proefgedraaid - alles is OK.
Op maandag 9 maart start Pelder met
zijn ploegje - velen smeekten om mee
te mogen gaan, maar Pelder heeft het
maximum aan belading inclusief zijn
groepje, dat hem heeft geholpen. Hij
vliegt niet hoger dan 300 meter ivm.
ontdekkingsgevaar en vliegt langs de
zuidkust van Sumatra via Padang en
landt te Medan. Dit gaat gepaard met
wat moeite want op de grond denkt
een ieder dat het een Japans vliegtuig
was. Maar na drie kwartier is het dan
zo ver en worden hindernissen weg
gehaald - landt Pelder en stelt zijn
vliegtuig gecamoufleerd op. Per auto
gaat hij naar Prapat bij het Tobameer
om zich te melden bij Generaal-Ma-
joor R. T. Overakker, commandant van
de KNIL-troepen in Noord-Sumatra.
Verslag wordt uitgebracht en het ver
zoek gedaan de voorraad benzine op
het vliegveld Lho'nga nabij Kotaradja
niet te vernietigen totdat zij vertrokken
zijn. De generaal geeft Pelder codes
en geheime stukken mee voor Ceylon
en wenst hem geluk. De nacht wordt
doorgebracht in Medan en ze logeren
in hotel de Boer.
Dinsdag 10 maart wordt gebruikt om
de verdere vlucht goed voor te be
reiden. Op het KPM kantoor vindt men
een kaart uit een schooltas waarop de
koers wordt afgezet: 300°. De kist
wordt helemaal gecontroleerd en het
kompas opnieuw gecompenseerd. On
dertussen is er. veel Japans vliegver
keer maar hun vliegtuig wordt geluk
kig niet opgemerkt.
Woensdag 11 maart start Pelder naar
Lho'nga en landt daar even voor tie
nen. Om 10 uur precies vliegt een
Japanse verkenner heel hoog over
ziet het verdekt opgestelde vliegtuig
niet. Dan wordt de Lockheed vol ge
vuld met benzine. Extra blikken benzi
ne worden meegenomen plus een blik
olie. Voor de afgenomen benzine moet
Pelder nog 'n bon in triplo tekenen!! En
dan start hijmaar de eerste keer
mislukt deze - de kist is te zwaar en
het staartwiel fungeert niet best. De
tweede keer komt hij los van de grond
en gaat rakelings lang de boomtoppen
richting zee in de hoop dat geen Jap
hem achtervolgt.
Ze vliegen met kompaskoers 300°
richting Madras in Br.-lndië, rekening
houdend met de noord-oost passaat,
zodat zij in geen geval Ceylon zouden
missen. En dan vliegen ze lange uren
over de Indische oceaan met een klein
twee motorig vliegtuigje - voor zo'n
onderneming geheel ongeschikt - met
een geimproviseerd benzinetoevoer-
systeem - en enkele bladen uit een
schoolatlas op schootRuim 1500
mijl met alleen de zee onder zich!
Eindelijk, na ongeveer 10 uur te heb
ben gevlogen, vliegen zij tegen de
schemering land aan, maar wat is het?
India of Ceylon? Overal hangt zwaar
onweer maar ze vinden Colombo - er
liggen oorlogsschepen in de haven en
Pelder schiet twee rode lichtkogels af
als herkenningsteken. Ze worden ge
lukkig niet beschoten. Het wordt al
donkerder en Pelder wil de L-201 op
een renbaan landen als hij een RAF
vliegtuig ziet, op weg maar het vlieg
veld te Colombo. Ze volgen het en
kunnen veilig landen.
Pelder wil terstond met enkele Catali-
(lees verder volgende pagina)
vertrek: 2 juni a.s., 28 juni a.s., 4 juli a.s.
terug: naar eigen keuze want de tickets zijn 1 jaar geldig.
Ook individuele retourvluchten met stops in Bangkok, Singapore en
Colombo mogelijk.
Nadere inlichtingen bij: "De Stichting De Nieuwe Brug" telefoon:
070 - 45 03 88 van 10 tot 16 uur en van 18 tot 20 uur. tel. 070 - 60 67 28
