^zDe groeten uit ündië
Tentoonstelling van "ansichtkaarten" uit ons oude, vertrouwde Indië
Aelbrechtskolk 12 te Rotterdam (Delfshaven)
van 6 mei tot 7 augustus 1977
Sedert een kleine anderhalve eeuw
bestaat in Rotterdam de "Atlas van
Stolk". Begonnen als een particuliere
verzameling van de bekende houthan
delaar Abraham van Stolk, is zij thans
ondergebracht in een stichting, en
aan de Gemeente Rotterdam uitge
leend. Deze heeft haar gehuisvest in
het vroegere gemeentehuis van Delfs
haven aan de schilderachtige Ael
brechtskolk aldaar. De "Atlas"
Verzameling) bevat nu een 40.000 his
torieprenten, houtsneden, tekeningen,
aquarellen, gravures, foto's enz., die
alle betrekking hebben op onze Vader
landse Geschiedenis in de ruimste zin
des .woords. Talloze malen heeft de
Atlas haar prentenbezit ter beschik
king gesteld van tentoonstellingen, of
toegestaan, dat van haar originélen
reproducties werden gemaakt, ter il-
lustrering van historische boekwerken.
Ook aan televisie-uitzendingen werd
meermalen meegewerkt.
Thans bezit de Atlas aan de Ael
brechtskolk een eigen expositieruimte,
waarin om de drie maanden tentoon
stellingen uit eigen bezit worden ge
houden.
Enige jaren geleden kwam de Atlas in
het bezit van een 80.000 prentbrief
kaarten, betrekking hebbende op de
brede terreinen van geschiedenis en
kunst, welk getal intussen de 100.000
genaderd is. Hiertoe behoren ook eni
ge duizenden kaarten, die op Neder-
landsch-lndië oud en nieuw betrekking
hebben. Van deze worden een 250
representatieve exemplaren van 6 mei
tot 7 augustus a.s. ten toon gesteld in
de daarvoor ingerichte expositieruim
te.
Men zal er zéér curieuze kaarten aan
treffen, waarvan men het bestaan niet
zou vermoeden. Het begint met reizen
naar het verre Oosten, in vroeger en
later tijd, met zeil-, stoom- en motor
schip, doch de laatste jaren ook per
vliegtuig. Bijzondere aandacht wordt
behalve aan de cultuur, ook aan de
cultures besteed, zowel aan de tabak
als aan de suiker. Dit is een der acti
viteiten der Europeanen, die immers,
gelijk men zeide, niet naar Indië ge
komen waren om vliegen te vangen.
Maar de boog kan niet altijd gespan
nen blijven, vandaar een rubriek voor
sport en ontspanning. Typisch is ook
het Indische straatbeeld. Maar hoe kan
dit bestaan zonder een behoorlijke
weermacht; daarom ook een ruime
sortering kaarten van het KNIL. Doch
geen mens kan bij brood (rijst) alleen
ring van het Vorstenhuis en omge
keerd speelde ook aan de boorden der
Noordzee de kolonie zekere rol, van
daar een rubriek Indië in Holland. In
zwarte schimmen wordt ons in een
serie uit 1921 een grappig beeld der
Indische historie gegeven. De exposi
tie wordt besloten met het levende
monument: Bronbeek bij Arnhem.
Old soldiers never die I
Men behoeft niet enkel voor deze paar
honderd prentbriefkaarten de verre
reis naar Rotterdam-Delfshaven te on
dernemen, doch kan het bezoek aan
Van Stolk combineren met een bezich
tiging van het zéér bezienswaardige
Historische Museum van Rotterdam,
gevestigd in het 18e-eeuwse pakhuis
de "Dubbele Palmboom", zeer geriefe
lijk verbouwd (met lift en restaurant),
zo mede aan het van ouds bekende
"Zakkendragershuisje", waar antiek
tin gemaakt wordt, èn te koop is. Bei
de instellingen liggen vlak bij de Atlas
van Stolk en zijn eveneens vrij toe
gankelijk van maandag tot en met za
terdag van 10.00- 17.00 uur en zelfs
leven, dus ook grote aandacht voor
Missie en Zending. Een sterke band op zondag van 11.00 tot 17.00 uur.
met het moederland vormde de vere-lets voor een snipperdag?
Soerabaia op z'n heetst, nog zonder auto's of tram, maar met des te meer voer
tuigen van allerlei soort. Het witte gebouw in het midden is het kantoor van de
Ned. Indische Escontomaatschappij volgens het ontwerp van de grote Berlage.
Wie zou dat daar zoeken?
stuk zeildoek er overheen. Ik sliep er
niet minder om.
Toen we de Tafelhoek voorbij waren
zagen we nog steeds grote rookwol
ken van het vliegveld opstijgen. Eigen
lijk hadden we nog wel zoek- of hulp
acties verwacht. Later bleek dat we
daarvoor geen vliegtuigen of schepen
meer hadden.
We hielden op Banjoewangi aan, maar
de stroom in Straat Bali zette ons
sterk om de zuid en we liepen tenslot
te Blambangan aan. Vandaar gingen
we langs dit schiereiland en langs de
ingang van de Pang-Pangbaai om de
noord. Onderweg hadden we met een
flashlight nog contact met een post
aan de wal en kennelijk had die ons
begrepen, want toen we met onze
laatste druppels benzine eindelijk Ban
joewangi bereikten, stond een grote
menigte ons op te wachten en of
schoon we er met onze verbrande ge
zichten en ontspruitende baarden als
zeerovers uitzagen, werden we feeste
lijk onthaald.
Ik ging nog eens naar onze trouwe
"Zeevaarder" kijken die nu in de bin
nenhaven van Banjoewangi voor an
ker lag. Enkele maanden later zou ik
hem nog éénmaal terugzien, maar dat
is een ander verhaal.
We vertrokken per trein naar Soera-
baja waar we op het station Goebeng
verwelkomd werden door Schout-bij-
Nacht Doorman en de Commandant
van de Java, van Straelen. Slechts
enkele dagen later had de Slag om de
Javazee plaats waarbij beiden het le
ven verloren.
Voor zover mij bekend wil ik tenslotte
nog vermelden wat er met mijn tocht
genoten gebeurde. Zr. van Riemsdijk
overleefde de oorlog en kwam uitein
delijk naar Holland. Ik heb haar nooit
meer ontmoet.
Caspers, die met ons mee zou gaan,
kwam uiteindelijk in Bandoeng terecht
en werd bij de Radiodienst tewerkge
steld. Na de Japanse bezetting moest
hij daar blijven. Hij werd betrapt op
het luisteren naar geallieerde zenders,
ter dood veroordeeld en geexecuteerd.
Leyh overleefde de oorlog, maar werd
kort daarop op een tocht per auto van
Bandoeng naar Batavia in de buurt
van Soekaboemi door extremisten ver
moord.
Ook Wolff overleefde de oorlog. Ik
heb hem tweemaal ontmoet en veel
herinneringen met hem opgehaald. Hij
is in het midden der zestiger jaren
overleden.
Barends, de eigenaar van de "Zee
vaarder" heb ik in Bandoeng nog ont
moet bij het begin der Japanse bezet
ting en hem onze wederwaardigheden
verteld. Ook hij heeft de oorlog over
leefd.
7
