Wat gebeurde er met de "Pieternel"
Als U toch
een girorekening
heeft
'■ricé-
Vaa wege den,Gottverneor-Generaal van Sederlandscli-Indië
Haar eervol leven eindigde zij als "Liberty".
Met de publicatie van de heer Nortier (Tong Tong no. 13 van 15 febr.) is de
geschiedenis van de Indische "Engelandvaarders" ingeleid. Die publicatie in
spireerde de heer Schotel tot zijn verslag van een helaas mislukte poging tot
ontsnapping. Daarna konden wij in het nummer van 15 mei een helaas al te
beknopte samenvatting publiceren van de befaamde reis van Cor van der Star
en zijn vrienden. De "Pieternel", het jacht waarmee zij hun halsbrekende avon
tuur gelukkig wisten te beëindigen blijkt nu het eigendom geweest te zijn van
wéér een andere lezer van Tong Tong, de heer J. W. (Pim) van Nouhuijs te
Rijswijk. Hij zond ons de volgende brief, vergezeld van de pas van de Pieternel,
die wij hierbij afbeelden. Een historisch document
Betaalt U ons dan per giro, niet
via de Bank?
Het scheelt ons enorm in de tijd,
want een giro geeft meer infor
matie, (adres, waarvoor de be
taling) dan een Bank-afschrift
waarbij we alles moeten uitplui
zen. Als het U om het even is,
ALSTUBLIEFT PER POSTGIRO
BETALEN. ALLES.
Administratie Tong-Tong
Commandant V. d. Star en de zijnen
moeten wel letterlijk ruim 30 dagen
hebben geleefd "between the devil
and the deep blue sea". Njai Loro Ki-
doel moet hen met welgevallen hebben
bekeken! Zij waren overigens niet met
hun drieën: de vierde was een vrouw;
zij heette "Pieternel". En zonder haar
zouden zij nergens zijn geweest, on
danks knap zeemanschap en doorzet
tingsvermogen van de opvarenden.
ren in dat vieze, bruine water bij die
oude pakhuizen aan de Kali Besar.
De eerste eigenaar van "Pieternel" in
Ned. Indië, was Mr. Maclaine Pont;
hij importeerde haar in 1926. Hr. Mac
laine Pont was een der pioniers van
de zeilsport in Batavia, en mede-op
richter van de Bataviaase Jachtclub.
In 1937 was "Pieternel" reeds lang uit
de roulatie en bij de toen levende ge
neratie in feite onbekend. Wat moest
ik nu in vredesnaam met zo'n oud, eer
biedwaardig schip doen? "Pieternel"
was in slechte conditie, zij moest wor
den herboren. De man die dit deed
heette Piang Seng en de plaats waar
dit moest geschieden was symbolisch,
Wat is er van "Pieternel" geworden?
Zij werd verkocht op de strandvonderij
in Mauritius aan een chinees die er
een vissersboot van wilde maken en
dit is iets waarvoor "Pieternel" hoog
hartig haar boegspriet zal hebben op
gehaald. Zij heeft n.l. geen hulpmotor en deze is ook niet
aan te brengen in verband met de vorm van haar achter
steven. Zij is een z.g. spitsgatkruiser, de achtersteven loopt
spits toe, ongeveer als van een canadese kano. Deze
constructie maakt haar zeewaardiger bij achteroplopende
golven; zij werd dan ook gemaakt voor ruw water; haar
geboorteplaats was in Werder bij Bremen.
Een Engelsman op Mauritius kocht de "Pieternel" van de
visser; hij maakte er weer een jacht van; rustte haar uit
met de zeer lange mast die bij een modern Bermuda-tuig
past. Het was 1947. In vele landen heerste een vijandige
stemming tegen Ned. Indië en tegen Nederland. Australië
verhinderde het uitvaren van Nederlandse schepen, Egypte
en India verboden de K.L.M. om over hun grondgebied te
vliegen. En aldus werd de Route Rome - Mauritius - Ba
tavia. Dan zag men de K.L.M.-ers aankomen met gezichten,
bleek van moeheid, maar de communicatie met het moeder
land zou worden gehandhaafd. En die Engelsman schreef
me toen:
"Ik wist alleen maar dat "three Dutchmen" van Java met de
"Pieternel" waren ontsnapt; daarom heb ik het schip om
gedoopt. Zij heet nu "Liberty". Ik probeer het schip altijd
zo te meren dat het in het verlengde van de landingsstrip
ligt. Het is het aanvliegpunt voor de K.L.M. Constellations!"
(Deze brief werd indertijd afgestaan aan de Jachtclub Tan-
djong-Priok. Of er van dit archief nog wat over is, is me
onbekend.)
Wel bezit ik nog de originele meetbrief, die nog op naam
staat van de Hr. T. Teffen. "Van wege den Gouverneur-
Generaal van Nederlandsch-lndiëen door het verlenen
van dezen pas gerechtigd tot het voeren van de Nederland-
sche vlag."
Nou, daar heeft Pieternel/Liberty zich wel dubbel en dwars
aan gehouden. "Pieternel" schijnt iets uit te stralen
waardoor een mens wordt verleidt tot impulsieve be
sluiten. Zo ook met mij. Ik kocht "Pieternel" van de
Hr. Treffen,, alleen al omdat zij daar zo lag te treu-
n.l. daar, waar vroeger het Kasteel
van Batavia had gestaan.
Op de plaats van het kasteel groeiden
klapperbomen; de gracht was niet
meer dan een brede sloot, geheel be
groeid met waterhyacinth. Daar werd
ook later "Pieternel" verborgen tijdens
de oorlog. Op de loyaliteit van de In
donesiërs, die aan de "Pieternel" had
den gewerkt, kon worden gerekend.
Tengevolge van een plotselinge over
plaatsing heb ik niet lang met "Pieter-
nel" kunnen varen; ik heb het schip
toen uitgeleend aan de Hr. v. Paas-
schen, Dir. der Landsdrukkerij. Daarna
kwam de oorlog. En de fameuze tocht
over de Indische Oceaan!
J. W. VAN NOUHUYS
I
y V<t<t «Hu tv&rtvBfnt Ylt
rfx.KMto. crw.lt
ï*o-riwi;<: revaertijjfcen
TtigtfSK&rfcwn iti Jifet
X7T-X,.
--itY
"/>S 7
-j gemarkt;
^7. CO
5 1 anétoi
gir«l<tAte Lrêtófe
SmitvJ
-
i
hfbbfitxk-
■jfbt-'.corvjyJi um
is Unt HtdmytpamvK*
if'u ta>w kot veteee-1»#» Juk* ritJzf'iipl fttf.
Wt «KttVii van de NT(J<.-rlumic<;f;(; vfag.
AHett «r»!'!iy, Ui NfT'LiTX-iiTivaie - .Tv r, U n L,vr: tas eg.
«OfeJt-iaitsdica ïfttoxvizf. (}t(i vin. tut; whift matuimg te oüïym&Al en iam 'pM-
óstaH bukaxkka ali <k wcu«r vau Nederiaad ca cv verdragen <ïw/ dal «ijk w/A Sm»*.**;-**»,
Z<vU>uii, w4<*>niw->-
<-f viügw-
'fcy <io xütttMn# ld
i ven jpjj
■kif, to jtuRefl, jfi Htcï or, ren (-.va. ocfetM^etcBuwtitttriitenaaf, <1ft Vlró p:»e *er)én»i>
•ai, in »v»rt vaa bxi vadüeé?.
■>r„ ve liCxtfiU-JUe;-, ;K-t «J»r <-a bet üwiiaKt. nea.rwtje >xtt i» vcbrmiiJworkt üt*e<é!«» Set t>
a z. s. vorortl. -
na**, tea rw«rbwi tol nol;<eriaiit *ctrier*tor«ik
%it. lasrtutï aai tan- te-ala ic'waö tivAt rao ïlt ot (fc* -'Wrika ii!(a vaa tfwi >yxc. out. acfceopetaseSor vis#-
y/Aroti «allo» voóit>tt« felotcfcf is i:r.n i-> m» ?,ri:rn 1ct.»a«. mi c>;<-a ».--- ri,:y> r Wrt, x.anJt a« ibuv-ii
feaXKtate vaiïetw 4o bfnéoeaiiKlaiba leoKtwlJaa, aic-t iaii 4a to Mot e,y löt» ïcfaifltl a: i>.(> X tóino,».
wnvkeeite nsacto vos sa>»«o lot «twa X sr<»>«n«j i»-*a>o tain»:fae:ka t«-van «Je ar<tóloia
ievuén btt ffehaziftiJ wont*. a1« eaJUJeachararoarlutK tti viMttotxaxtmt, xtMtt ItJer w>i#»eJ<»fc: .- y.y.y
-Ja niHen, dia ffrxfo. vaa «Sjjuiiwir, -
Se n-otKiplaai» tan ceo. rig-oijaar.
'V V «c k>X üélïif' «i Hei féfcü-aar iü X~ afafctb
TtUtf. etaroJptamo ut t»ei>4'.«d&3S3i»e re» «lont er&sienoJir ilie (ion iatA rer)e«n, tevo
p kl> amsi^cr'di-tie; tan aoaviaeoJiereteartMlg a» ari, }YZj jaaito art, 1<i> 4oj Z,
A.
3. Oxfoasetitft.T^.af'
De zeepas van de "Pieternel".
29