Plukvrouwen op de onderneming Tambakan, in een theetuin die een maand tevoren een
keprisan (tafelsnoei) heeft ondergaan, waardoor het plukvlak voor iedere heester op de-
zelfde hoogte ligt. (Foto Pfaeltzer)
'n Geheel ander facet boden later de
"tea-clippers'" die de thee aan bijzon
dere populariteit bij de bevolkingen
van Engeland en Amerika gaven.
Téa-clippers waren op snelheid ge
bouwde driemasters, die in voor die
dagen ongehoorde snelheid uit-en-
thuis voeren om in de thuishaven een
lading thee af te zetten. Alras ontstond
er een wedstrijd-element met enorme
premies voor de schippers en onge
looflijk hoge inzetten van de zijde van
het amerikaanse en engelse publiek.
Deze ontstellende grote gokkerijen
hielden vele jaren stand, tot anno 1869
de vaart door het Suez-kanaal mogelijk
werd en het stoomschip, letterlijk en
figuurlijk, roet in het clipper-spel blies.
Ik bood U in 't voorgaande slechts
wat brokstukjes, hier en daar gelicht
uit een boeiende thee-historie die ik
onder uw aandacht bracht met de be
doeling er op te wijzen dat de thee
reeds grote afzetgebieden had ver
worven en een toenemende consump
tie mocht verwachten, lang vóór 't
eerste product van de Preanger-fa-
brieken zich in de strijd om de con
sument kon mengen.
In 1823 en latere jaren werden er,
hoog in de bergen van Noordelijk Br.
Indië (Assam, Manupure, Darjeeling),
theebomen ontdekt van twaalf en meer
meter hoogte. De Chinese theeboom
werd in vrije groei maar 3 meter
hoog. Het nieuw ontdekte type was
veel forser, had een mooie opgaande
vertakking, licht groen, mals, groot en
breed blad. De jonge plant of één
jarige zaailing, vormde na 't uitsnijden
van de hoofdstam, een sterk, breed
gespreid frame dat bij goed toegepas
te snoei, een groot plukvlak op hand
hoogte leverde. Mooier kon 't niet
maarhet duurde toch nog tot 1835
alvorens de geleerden het er over
eens waren dat de nieuw ontdekte
theeboom wezenlijk, echt en werkelijk
een "Thea Sinensis L." was. Hiermede
begon in Br. India de race naar de
assam-theecultuur. Voor Java zou het
nog tot 1878 duren alvorens de eerste
assam-theezaden in de Preanger uit
gelegd konden worden.
In Br. India waar men ons zeer belang
rijk vóór was gekomen, waren inmid
dels diverse machines uitgevonden
voor de verwerking van het blad tot
droog product.
Maar nu gaan we weer terug naar
Java. De snelheid waarmede de tro
pische natuur de, in de gouvernements
administratie "geboekte" ontginningen
weer in bezit nam was verbijsterend.
Toen het op verkopen aankwam waren
er van de ongeveer 4500 ha hooguit
nog 900 ha over.
Nadat de theeplanters overtuigd waren
dat met de Chinese theesoorten, de
bereiding met handen en voeten en
het roosteren boven een arang-arang
vuur, geen product was te bereiden
dat vergelijkbaar zou kunnen zijn met
hetgeen Brits Indië aan Assamthee op
de markt bracht, besloten enige van
hen Assam-zaad te importeren.
Te Moendjoel (Tjibadak) werden uit de
eerste zending direct zaadtuinen aan
gelegd en te Sinagar (Tjibadak) pluk-
tuinen. Het waren vrij uitgebreide proe
ven die prachtig slaagden. Tussen
haakjes, van zaad tot pluktuinen vraagt
ongeveer vier jaren.
Zie zo, nu heb ik U zoveel over thee
verteld' dat U theeboer zou kunnen
worden en laten wij nu maar eens kij
ken hoe de familie Holle en van der
Hucht het maken.
Laten wij beginnen met de vader van
de zeven Holle's. Wij vonden hem te
rug als administrateur van het parti
culiere landgoed Bolang, gelegen in
het distr. Djasinga op 25 paal van
Bogor. Wij weten niet hoe dat land
goed er uitzag, omstreeks de tijd dat
de vader van de zeven Holle's er
werkte. Bekend is dat hij na betrekke
lijk kort verblijf aldaar kwam te over
lijden. Wij beschikken wel over gege
vens betreffende het pand per einde
1929 en daarvan vermelden wij, dat
het particuliere landgoed Bolang toen
behoorde tot de boedel van: wijlen W.
A. Baron Baud. Oppervl. was 31.093
bw, cultures: 3231 ha sawah's, 2176 ha
rubber, 1208 ha thee, 230 ha oliepal-
men, 10 ha klappa en 1,5 ha theezaad-
tuinen.
Adm. W. Halewijn, adj. adm. H. C.
Campagne, employé's: E. Schmidt, F.
C. R. Gezel en R. A, H. de Kroes.
TASSF'
(slot volgt)
WASPADA
"Waspada", nu als aanduiding van de
geboorteplaats van mijn Moeder, Ma
ria Augusta Horster, te lezen op haar
graf in Veenendaal. Zij heeft ons kin
deren dikwijls verhalen gedaan van
haar jeugd in'Waspada en haar school
tijd in Garoet waar ze in huis was bij
de fam. Meijer. Wat kon ze daarvan
met veel liefde vertellen. Van de zor
gende oma Meijer en opa voor wie
de kinderen veel respect hadden. Naar
haar verhalen te oordelen voedde opa
z'n kroost nu niet bepaald op volgens
het dr. Spock-systeem, maar streng,
zoals een goed huisvader dat in die
tijd deed.
Eens mochten mijn broer en ik met
onze moeder in het grote huis komen
logeren. Behalve de enorme tuin is als
een onuitwisbare herinnering ons bij
gebleven: de zeer ruime wc's met vele
goed gevulde boekenkasten! Dit alles
is nu verleden tijd, maar de verhalen
over pioniers als de heren Holle en
Meijer zullen nog wel geslachten lang
in de familieverhalen voorkomen
tot we helemaal "djadi blanda" zijn
geworden en Indië voor ons nage
slacht alleen een toeristische klank
heeft.
Hr. van Goens heb ik in Bandoeng nog
meegemaakt als jeugdig verslaggever-
tje bij één of ander krantenconcern.
Nu zitten we in Negeri-koud, niet ge
nietend van een frisse Garoetse plens
bui, maar kleumend van de zoveelste
regendag.
GUUS DINSBACH-MULLER
HOTEL "DE RUITER" HOUTHEM
bij Valkenburg (Z.L.), St. Gerlach 43
tel. 04406 - 4 03 18.
Riant uitzicht op het Geuldal
doet denken aan de mooie rustige om
geving van de Preanger
Zeer geschikt voor diegenen die op me
disch advies een rustkuur moeten onder
gaan.
Met dieet-patiënten wordt rekening ge
houden
Alle kamers centraal verwarmd en voorzien
van warm en koud stromend water.
Prijzen per persoon en per dag; Incl. be
diening en B.T.W.. Logies met ontbijt
f 20,p.p.p.d. Half pension f 30,p.p.
p.d. Kamer met douche en toilet, logies
met ontbijt f 30,— p.p.p.d. Kamer met dou
che en toilet half pension f 38,p.p.p.d.
31
