HERINNERINGEN
Ik werd bijzonder getroffen door het
artikel van de Heer Rijklof van Goens
in no. 16 "Het onvergetelijke huis".
De reden is dat ik dit huis nog voor
me zie, daar ook ik daar een jaar
lang (1917) gewoond heb met mijn
Vader en Moeder en jonger broertje.
De rivier, door de Heer van Goens
genoemd, was de Tjimanoek, die, voor
al in de regentijd, wild stroomde. Even
als de heer Van Goens liep ik naar
school aan de aloon-aloon, op de te
rugweg naar huis meestal met de
schoenen, aan elkaar geknoopt om
mijn nek. We hadden nogal eens
vechtpartijen met de Indonesische
jongetjes van de school naast de onze.
Ik herinner me ook, dat we een kort-
harige Afghaanse windhond (Saloeki)
hadden, waarmee ik 's middags ging
wandelen, samen met een aapje dat
onafscheidelijk van hem was en altijd
als een jockey op zijn rug zat. Zodra
er een gevecht met andere honden
dreigde vloog het aapje de eerste de
beste boom in en kwam pas naar be
neden nadat de "confrontatie" afge
handeld was.
E. G. FRANGENHEIM
ANTWOORD AAN SI PATUT
In Uw blad van 15 mei 1977, stonden
twee artikelen, één over Djambul Mon-
jet en het andere artikel ging over
"een verloren paradijs". Het laatst ge
noemde artikel eindigde (onder NB)
met vragen.
Ik zal eerst beginnen met de vragen
te beantwoorden en dan overgaan naar
de Cashew nut.
Van het vruchtvlees van een advokaat
(Persea) kan men geen jam maken en
beslist niet door het te koken. De
vruchten van de Persea familie be
vatten grote hoeveelheden phenolen
en naphtaleen derivaten die door zuur
stof (lucht) geoxideerd worden. De
oxidatie producten hebben hele ande
re eigenschappen dan de oorspronke
lijke stof. Bruikbaarheid van de oxi-
daproducten is gelimiteerd. Er zijn zg.
anti-growth factors uit gemaakt.
Nu komen deze phenolen en naphta
leen derivaten niet alleen in de advo
kaat voor maar in nagenoeg alle vruch
ten (planten). Bij de meeste eetbare
vruchten (vruchtvlees) zijn bovenge
noemde chemikaliën alleen in kleine
hoeveelheden aanwezig. Bijt maar
eens in een appel of snij door een
banaan en laat het even staan. Het
wordt bruin, soms zwart, dat zijn de
oxidatie producten. Een ander goed
voorbeeld is de zogenaamde Chinese
of japanse lak. Dat (rode) glimmende
harde materiaal is het resultaat van
een oxidatie produkt.
Nu ik toch eenmaal bij de lak ben te
recht gekomen, ga ik verder.
De boom waar die lak uit gewonnen
wordt, bevat een phenool die ver
want is aan het gif (phenol derivaat)
o-yx
van de Amerikaanse poison oak. Het
zelfde soort gif vindt men ook in de
Djamboe Monjet (Anacardium). Even
een anecdote, uit de Cashew plant
werd tijdens de oorlog een lak gewon
nen om insulaties te maken in vlieg
tuigen. Helaas heeft men het goede
materiaal moeten laten schieten want
de reparateurs hadden vaak dagen
jeuk.
De rode urine die door het eten van
bieten wordt veroorzaakt is een aardig
fenomeen, maar daar zal waarschijnlijk
niets mee gedaan kunnen worden.
Onder P.S. schrijft Si Patut over pa
pain en kedele. Helaas moet ik hem
hier even op de "plaats" zetten. Geen
van deze produkten werd geminacht.
Ja, wij westerlingen (Europeanen) had
den er nooit van gehoord. Zo was het
met de advocaat, die al door de Inca's
gecultiveerd werd en niet te vergeten
de mangga. De kedele was wel be
kend bij de chinezen, toen wij nog
nomaden waren.
Om even verder te gaan over dit pro
bleem van planten en vruchten. Het
is vaak de onwetendheid (onwillend-
heid) van de mens dat bepaalde eet
bare vruchten of planten verwaarloosd
worden. Weet U bijvoorbeeld dat de
mangistan als de beste (lekkerste)
vrucht wordt beschouwd door mensen
die die vrucht niet eerder gegeten of
gezien hebben? Toch probeert men
die boom of de vruchten niet op de
wereldmarkt te brengen, maar wel ap
pels. Een ander voorbeeld Zostera
Marina (een graansoort) zoals de
naam al zegt, groeit in zeewater. Wat
wil je nog meer? Wie heeft echter, zo
een plant ooit gezien?
J. N. A. VAN BALGOOY
ENKELE OPMERKINGEN
NAAR AANLEIDING VAN HET
GIJZELINGS DRAMA
Wij vragen ons af: krijgen de gegijzel
den van Smilde nu ook niet hun back
pay", hun 3 weken achterstallige sa
laris? Zoals de duizenden Nederlandse
oorlogsslachtoffers uit Indonesië? (3'/2
jaar).
En moeten de gegijzelden nu ook hun
"delegatieschulden" terugbetalen, d.w.
z. de voeding die gedurende de gijze
ling door de overheid verstrekt werd?
Zoals zovelen uit Indonesië, wier ge
zin gedurende de oorlog door de Ne
derlandse Staat werd onderhouden?
Ja't is wel waér wat u denkt:
haal dat nou maar niet meer op, dat is
al 30 jaar geledendat geldt nu
niet meer, want nu hebben we andere
opvattingen!
Welnu, waarom dan nu ook niet het
achterstallige salaris uitbetaald aan de
in de japanse oorlog gedupeerden uit
Nederlands Indië?
Onze bewindslieden hebben nu toch
bij herhaling te kennen gegeven dat
Nederland een "rechtsstaat" is!
Doet dan ook recht
Ir. ZENO SALVERDA
TJAKRA - TJIKRI
Wat ik erg graag zou willen, is iets
meer te lezen over kleine bomen die
in Atjeh de vreugde van onze meisjes
jaren waren. Het gaat om de "tjakra-
tjikri" (Lat. Melia Azedarach), Het ver
baast me zo, dat bijna niemand zich
die verrukkelijk geurende bloemen,
zacht paars en het hele jaar door over
vloedig bloeiende, herinnert. Ook vond
ik ze nooit in een Indonesisch tuin-
boek. Zijn er lezers die er een afbeel
ding van hebben en er meer van we
ten. Zouden de melia's hier in Holland
kunnen groeien?
Nu ik u toch schrijf, vraag ik me af of
u me de herkomst en de betekenis
van twee eigenaardige monumenten in
Koeta Radja zou kunnen vertellen.
Griezelende, maar genietende, slopen
wij als kinderen rond in een soort na
gemaakte "berg", vol gangen en gale-
rijtjes, en klommen ook over een muur
die alleen een ruimte, zonder iets erin,
omsloot. We hadden het gevoel of we
iets deden dat niet mocht en durfden
ook niet aan onze ouders bekennen,
wat we uithaalden. De bouwsels in
trigeren me nog steeds. Wie kan er
meer over vertellen?
Mevr. TINBERGEN
LEVE DE FLES!
Het is niet erg belangrijk, maar wel
een bewijs dat sommige Nederlanders
toch wel iets willen leren van "vreem
de" gewoonten. Eén mijner vrienden
die na de oorlog in Indië arriveerde
leerde daar de gewoonte zich "met
de fles" te reinigen na zekere hande
lingen. Hij was daar blijkbaar aan
stonds overtuigd van het nut van zulk
een operatie, want toen ik onlangs met
hem een wandeltocht maakte (in Ne
derland) bleek in zijn rugzak ook een
fles onder de bagage te worden mee
gevoerd. Voor onderweg! Ook ande
ren blijken, als ze de flessenbatterij
in onze kamar ketjil hebben opge
merkt, geinteresseerd!
Pr.
(Naam bij de redactie bekend)
PILS
N.a.v. de stukjes over de botol tjebok
in Tong Tong nr. 20, kwam me ineens
weer een leuk voorval in herinnering.
Ik had een tijdje geleden een Holland-
flees verder volgende pagina onderaan)
4
