1^
BAHASA INDONESIA
AURORA TRAVEL
SERVICE B.V.
n iRci 10
Aanvang eerste week oktober
Voor beginners en gevorderden
Dag- en avondlessen (ook conver
satie) Nog enkele plaatsen vrij
A. BLOEMHARD - Hoefbladlaan 58,
Den Haag, Telefoon 070-23 26 90.
king kwam van de betrokken employé.
Het resultaat van de fabuleuze win
sten laat zich denken. Hogere geëm
ployeerden ontvingen een tantième dat
in de tonnen liep, maar zelfs de een
voudige snijvelder ging met een fors
aantal duizendjes naar huis. Waren de
winsten der ondernemers nog min of
meer buiten het gezichtsveld gebleven,
de tantièmes van tal van planters wer
den duidelijk geëtaleerd. Door henzelf!
In Surabaya kon men de heren des
morgens al vroeg aan de champagne
treffen, auto's werden uit de losse
hand gekocht (en soms weer verdob
beld), gezellige tenten beleefden een
grote - soms ook een rumoerige - tijd
in één woord, de broodkruimels
staken vele lieden. Er zijn er natuurlijk
ook geweest die de buit behoorlijk
belegden, of zo spoedig mogelijk In-
dië verlieten om te kijken of er in
Wassenaar nog wat te koop was. Het
resultaat was bovendien, dat in Sura
baya de prijzen met sprongen omhoog
gingen, dat in hotels geen kamer meer
te krijgen was en dat van de weerom
stuit ook de huishuren met een ruk
naar boven gingen. Surabaya leek
één grote feesttentmaar niet voor
de ambtenaren en beambten en de
kleine man in het algemeen, die niet
deelde in het geld en de feestvreugde,
maar integendeel zijn schamel inko
men van dag tot dag in koopkracht
zag minderen.-
Het spreekt vanzelf, dat deze ontwik
keling grote sociale spanningen op
riep en dat, hoe onterecht overigens,
de suikerindustrie, die aan de gang
van zaken part noch deel had, in het
middelpunt kwam te staan van de kri
tiek. Men vergat daarbij al te makke
lijk dat gedurende de oorlog de in
dustrie enorme verliezen had geleden.
In die tijd was de productie doorge
gaan, maar men had het product moe
ten opslaan en suiker - nu eenmaal
geen lang houdbaar product in een
trooisch klimaat - was, zoals men het
uitdrukte, uit de kieren van de deuren
de goedangs uitgelopen. Ook andere
grote landbouwbedrijven hadden zwaar
geleden. Dat zij nu voor hun goed ge
drag excessief werd beloond, was hun
schuld niet.
Aan de waanzinnige hoge tantièmes
werd door wijziging van de arbeids
overeenkomsten door de industrie zelf
een eind gemaakt. Zij richtte daartoe
de Java Suiker Werkgeversbond op.
het eerste instituut op Java dat zich
bezighield met de arbeidsverhoudin
gen. Ook daarvoor trok zij jonge Ne
derlanders aan; die kwamen omstreeks
het tijdstip van mijn komst eveneens
in Indië aan.
Het terugdrukken van de tantièmes
was overigens aanleiding voor de or
ganisatie der geëmployeerden, de Sui-
kerbond, om dan ook een herziening
der salarissen te eisen, die in de oor
log en daarna niet verhoogd waren.
De Suikerbond dreigde daarbij zelfs
met een staking. Was dit al een on
gehoord dreigement, het feit dat de
Suikerbond tevens samenwerking met
de Indonesische vakbonden in het
vooruitzicht stelde ontketende nieuwe
onrust en spanning. Stel U voor dat
Europeanen en Indonesiërs gezamen
lijk tegen het Europees kapitaal zou
den optrekken! Dat was landverraad,
verraad aan de Europeanen in Indië -
een afschuwelijk schandaal! De ver
ontwaardiging over het optreden van
de "roje" Suikerbond was algemeen.
Een botsing is gelukkig uitgebleven;
beide partijen deden water in de wijn.
De Suikerbond, dank zij de tantièmes
van haar leden stevig te paard, hield
aan deze bewogen episodeeen
krant over. In 1922 verscheen de In
dische Courant, Oost- en Westjava-
editie, tegelijk in Surabaya en Batavia,
onder leiding van D. M. G. Koch in
Oost en W.-Belonje in W. Java. Maar in
datzelfde jaar was de "kleine crisis"
uitgebroken; na de krankzinnige prijs
stijging van tropische producten was
een verzadiging van de markt opgetre
den en de prijzen daalden even snel
als zij een paar jaar tevoren waren op
gelopen. De verhoudingen kwamen
weer in evenwicht en toen de prijzen
weer op een normaal peil waren ge
komen en daarna de afzet zelfs moei
lijkheden begon op te leveren was de
vrede hersteld. Ook al, omdat inmid
dels aan salarissen en lonen door
overheid en particulieren ook het een
en ander was gedaan.
De Indische Courant ontwikkelde zich
- ook al moest de Westjava-editie wor
den prijsgegeven - als de eerste "vak-
bonds krant" voorspoedig onder lei
ding van Koch's opvolger, Belonje,
een knap journalist. Koch moest ver
dwijnen omdat hij te principieel was:
de "roje rakkers" van de Suikerbond
waren nu eenmaal maar licht-roze en
de Europese solidariteit was hersteld.
Ze waren wel geinteresseerd in hun
beurs, maar niet in de emancipatie van
de Indonesiërs! Na de oorlog zou Be
lonje zelfs als hoofdredacteur van de
eerste, met gouvernementsgeld gefi
nancierde krant, Het Dagblad, zich te-
oen Van Mook's politiek verzetten -
die was Belonje veel te radikaal. Ge
zien de omstandigheid dat het Van
Mook niet behaaade zich met gouver
nementsgeld om de oren te laten slaan
verdween Belonje naar Nederland.
Een paradoxale situatie: de leider van
de radicale Indische Courant op het
eind van zijn loopbaan weggewerkt...
omdat hij te conservatief was!
't Kan verkeren! v
JHR.
i!!iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii!i!iiiiuiiiiiiiiiiiifliiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiNiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii]iiiiiiinniii|
I Aurora Travel Service b.v. kan,
H als Indonesië-specialist bij uitstek,
uw droomreis tot werkelijkheid maken.
Ontdek de sfeer en de charme j
van bestemmingen in het verre Oosten
als de Filippijnen, Hongkong,
India, Japan, Singapore, Sri Lanka,
Taiwan of Thailand.
Ook voor bestemmingen in Amerika,
1 Canada, Australië, of Nieuw Zeeland, g
kunt u bij ons terecht.
1 Aurora Travel Service b.v. staat voor s
I* individuele vakantiereizen (geen|
massatoerisme)
zakenreizen j
een puur persoonlijke aanpak:
j wij bespreken voor u plaatsen
bij die luchtvaartmaatschappij j
die voor uw reis het meest in
aanmerking komt (bijv. KLM,
Garuda, Qantas, Singapore
Airlines, Thai Airways, Lufthansa|
en Japan Airlines.)
1* complete service (reisverzeke-|
I ringen, hotelreserveringen,
visabemiddeling).
1 Voor familiebezoeken retours
Amsterdam-Jakarta en Medan
1 per lijndienst vanaf f 1.700,
De dames Anita Hoeboer en
Ans Fanggidaej en de heer
Wim Simon zullen u gaarne alle j
inlichtingen verstrekken.
Kantooruren:
1 maandag t/m vrijdag 09.00-16.45 uurf
1 zaterdags 09.00-12.00 uur
Clauskinderenweg 28
Amsterdam - Osdorp 1018
Tel. 020- 19 93 77 19 93 96
fiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiil
"Zes goeie in de lotto? Nee, mijn fabriek
is net afgebrand".
13
