ELVIS PRESLEY EN GAMELAN
Poirnié
Hij is nu dood, net over de veertig.
Voor millioenen van 15 tot 75 betekent
hij iets. Ik kocht meteen een plaat van
hem, waarop stond, dat hij zich 10.000
jaar oud vond. Hij bezingt daarin de
hopeloosheid van de neger in Ame
rika, die alleen vertrouwde op het
hiernamaals. Er is één verschil. Deze
negers zingen het met aanvaarding
en geduld en moed voor de toekomst,
en Elvis zong zijn vaak woeste wijzen
vol wanhoop.
Verder over muziek. Ik had een woor
denwisseling met een zeer goede
vriendin, die het krankzinnig vond, dat
ik longplays en bandjes heb met Chi
nese muziek. Haar wetenschappelijke
verklaring was, dat Europese klassie
ke muziek veel en veel hoger stond
dan de Oosterse, WANT duizenden
Oosterlingen spelen Beethoven, maar
geen één Amerikaan of Hollander
speelt Chinees of Japans! Nou jij! Het
is inderdaad een feit en ik was met
stomheid geslagen en bleef het ant
woord schuldig.
Toen ze weg was, zo gaat het vaak,
kwam natuurlijk mijn juiste antwoord.
Met een wedervraag. Welke muziek
wordt over de hele wereld, in alle
landen, door alle mensen van alle
leeftijden en alle standen het meest
beluisterd en genoten? En is dus de
meest hoogstaande muziek?
Het antwoord is: de negermuziek! En
wat er uit voort is gekomen als Jazz,
Beat, Ritme, etc. etc. in alle talen.
Dat is natuurlijk wetenschappelijke
nonsens, net zulke nonsens als Beet-
hoven-muziek de beste en de meest
hoogstaande zou zijn en niet de ga
melan!
Nu over die gamelan. Wij Indo's alle
200.000 of 500.000 kennen deze mu
ziek niet (of niet voldoende,Red.), die
van onze grootmoeders. Hoewel het
haast niet mogelijk was, geboren te
worden op welke plaats dan ook, zon
der dat haar klanken ons als eerste
bereikten, naast Moeders stem.
Waarom?
Om Chinese muziek was het gebruike
lijk wat te lachen en dat praat niemand
mij uit het hoofd! Gamelan is velen
vreemd, evenals ons moedervolk, haar
taal en kunst, haar godsdienst en
adat.
Het was tot 1941 bijna noodzaak voor
klerken om Commies te worden om
NOOIT met "Inlanders" om te gaan.
Anders was men zo'n kampong-Indo
en kon men niet vooruitkomen.
Voor de kinderen vooral was het be
langrijk, zodat de meisjes niet met
"Inlanders" mochten dansen. Wat niet
gold voor de Totok met positie en de
Rijke Indo, want dan was het "een
ruime blik hebben!"
Maar dat geldt nu niet meer, nu we
veilig zijn. Achter deze uitvlucht kan
nu geen een Indo zich meer verstop
pen!
Luistert toch naar die gamelan, laat
Uw gevoel spreken en niet Uw ver
stand. Zet er Uw hart voor open, maak
er één raampje voor open in Uw hart
van langzamerhand Europees beton.
Het is zelfs moderne architectuur! Ra
men open zetten om licht door te
laten en GAMELAN is licht en warmte.
Het is onmogelijk voor zoveel volkeren
om eikaars grammatica en woorden
schat te leren begrijpen, maar zeer
goed mogelijk om elkaar aan te voe
len door te luisteren naar eikaars mu
ziek. Dat wat uit het binnenste komt
opwellen. Van hart tot hart. Vooral
voor ons die het voorrecht hadden in
Indonesia geboren te zijn, zwevende
op de klanken van hun muziek.
Wanneer men alle raampjes afgren
delt, weigert ze te openen, niet eens
op een kier voor wat er zou binnen
kunnen komen van de Overkant, om
onze rust te verstoren, dan zullen ook
de geslachten, die na ons komen, ons
goede voorbeeld volgende, blind blij
ven voor elkaar. En blijven wantrou
wen. En blijven kwetsen.
F. CRAMER
Wat de heer Cramer met betrekking
tot de Indonesische muziek aanvoert,
is ongetwijfeld voor vele andere "be
trokkenheden" van toepassing. Maar
komen we dan niet - voor de zoveel
ste keer - op het onderwerp "culturele
integratie"? Het is voor de schrijver
misschien wel prettig te weten dat
juist gamelan in Nederland nog een
vrij goed gehoor heeft. Gamelan-pla
ten worden, van alle soorten Oosterse
muziek nog het meest gekocht en er
zijn zelfs diverse gamelan-cursussen
die zeer verdienstelijke orkesten af
leveren die zich met trots op bepaal
de evenementen presenteren.
Het gaat dus eigenlijk niet om de
gamelan alleen. Om nog meer.
Red. TT.
(Vervolg: "Cirebon")
Vermeldenswaard is nog een inci
dent medio 1961,' toen de Engelsen
niet meer zo gelust waren. De kapitein
van een Shell olie-coaster (Engels
man) voer de haven uit. Halverwege
de pieren werd zijn schip door de
havenbewaking "bewerkt" .met een
lichte mitrailleur. Op de rede werd hij
ingehaald door de plaatselijke Agent
Shell, de heer Rifai, die hem overreed
de terug te keren... De kapitein kreeg
kamerarrest in hotel "Ribbering" waar
ik ook logeerde. Een hoge Pertamina
functionaris heeft hem toen eruit moe
ten halen. Het ging erom dat de kapi
tein opdracht zou hebben gekregen
om zo en zo laat te vertrekken en de
havenautoriteiten zeiden dat ze nog
geen "groen licht" voor het vertrek
hadden gegeven, en dat het dus geen
"macam" was. Dat het schip vol ben
zine niet is opgeblazen mag een won-
"Jullie zijn veel te zachtmoedig, pak toch
de deegrol"
der heten. En dat midden tussen de
pieren
HOE SNEEUWWITJE MIJ PIKZWART
MAAKTE
Enige tijd zag ik op de televisie hoe
spannend Televizier wel is. U herin
nert het zich vast nog wel, die man
die Televizier las op het dak balan
cerend met zijn fiets, de man van die
emmer water, etc.
Voor mij is het Tong-Tong!
Het kan een twintig jaar geleden ge
weest zijn, toen in Tong-Tong het ver
haal stond van "Sneeuwwitje". Ik had
broodpudding in de oven op zo'n vier-
pits petroleumstel gezet, want een
gasfornuis bezat ik toen nog niet. Het
vervelende van het petroleumstel was,
dat na verloop van tijd de pitten wat
lager gedraaid moesten worden, an
ders walmden ze zo.
Ik bleef in de keuken zitten en las ge
boeid het bovengenoemde verhaal.
Moest er zo om lachen, omdat ik me
alles zo levendig voor kon stellen. Af
en toe las ik hardop, voor mijn moe
der, die vanuit de zitkamer riep: "Als
ze vroeger zo tegen je spraken, trok
je je neus voor ze op!"
Moest er nog harder om lachen, ik had
het gewoon niet meer! Het werd zo
sedep gezegd. Och, waarden verande
ren immers na verloop van tijd!
Het leek of het wat donkerder werd.
"Alweer mendoeng", dacht ik en las
al schaterlachend het verhaal verder
uit.
Toen ik op keek, viel me de scheme
ring op. Ik zag roetdeeltjes dwarrelen
en sjee, mijn neusgaten pikzwart mijn
oren pikzwart! was vergeten de
pitten lager te draaien
G.B.
11
