GEOGRAFISCHE LES VAN DE GROTE OOST (III)
CELEBES
door Johan Fabricius
Het vaakgelapte zeil van een
Chinese jonk,
die traag haar weg vindt naar het
westen,
draagt voor een ogenblik het goud
der zon
in zijn gebolde schamele schoot.
Een kleine zwerm vliegende vissen
scheert, opgejaagd door een
verborgen rover,
een eindweegs over 't water, om er
op veilige afstand
weer met een plons in weg te duiken,
en op de vochtig blinkende,
doorzichtige, als wieken uitgespreide
vinnen
reist voor een paar seconden
het vroege zonlicht mee.
Maar deze jonge blijde dag
is sneller dan de oude logge bark,
is sneller dan der vissen vlucht,
is sneller dan de wolk waarop hij
even rust
en sneller dan de morgenwind,
die over 't stille wijde water
slechts kalme rimpelingen trekt.
De haven van Makassar met 't bont
en druk gewoel
van jonken, sampans, Boeginese
prauwen,
staat al in volle gloed van licht.
De meeuwen duiken zwierig neer in
't dichte woud van masten
en grijpen met gespreide klauwen
naar afval die in 't brak en drabbig
water drijft.
Een kleine bruin-en-witte zeevalk
zit op de uitkijk op een wimpelstang
en spiedt met vinnig oog omlaag,
waar op het glibberig dek
een uit een mand gevallen vis
te spartelen ligt.
Er hangt een penetrante geur van
teer en copra,
van houtskoolrook en menselijk zweet,
van oosterse parfums en rottend
ingewand,
van saté kambing, doerian, ikan
kering
en op de kaden wordt geschreeuwd,
gedrongen
door Madoerese vissers, door hadji's,
bedelaars,
door Makassaarse reders in
bontgeruite sarongs,
Chinese opkopers en geldschieters,
Brits-Indiërs, Arabieren -
die gieren van het oosten, de stille
wurgers
die kloppen aan de achterdeur met
in de ene hand
een paraplu, in de andere 't
schuldbewijs,
de meesters in 't berekenen van
dubbel interest
en steeds present waar te verdienen
valt.
Er wordt gedraafd, gestompt,
geboden, afgedongen
geladen en gelost de ganse lange dag
De oude schuiten wiegen zacht op 't
zwellen van de deining;
weerspannig onder nieuwe zware last
trekken ze kreunend aan de touwen,
ze schuren met hun wand dof
knarsend langs de kade
en steunen diep en tragisch,
vermoeid na menige verre reis.
't Fort Rotterdam met z'n verweerde
muren,
z'n geveltjes, z'n helderrode daken,
kijkt uit de hoogte neer op al dat
sjouwen, zwoeger;
en mijmert voort. Wat zag 't niet al
in al de jaren dat het hier al stond
in west- en oostmoesson, standvastig
in 't gevaar.
De Makassaarse zeerover was in de
ganse archipel
eenmaal geducht. De rijkjes Goa,
Boni, Loewoe
tartten de macht der Hollanders
en bogen pas na eeuwen strijd
het trotse rebellenhoofd.
Het oude fort Rotterdam in Makassar met
op de achtergrond de bekende vuurtoren.
(Foto Tanah Air Kita)
Celebes
Hoe grillig is dit land gevormd. Als
een verminkte zeester
spreidt het zich uit juist waar twee
oceanen
hun zilte wateren mengen. Een land
van steile kapen
en liefelijke baaien, van bossen,
meren, watervallen
en in het hart een rotsgebergte
groots, onherbergzaam als een
maanlandschap,
't Is daar dat de Toradja's wonen -
een woeste stam, die dodenfeesten
viert
waarbij het bloed van honderden
karbouwen vloeit
en drinkgelagen nacht aan nacht tot
orgiën worden
De tijd gaat snel. De zendeling is
gekomen
Het oud geloof aan boze geesten,
dat op barbaarse wijze werd beleden,
week stilaan voor een zachtere leer.
Maar de overgang is groot en moeilijk
te verwerken.
Wie deze tijd nog niet begrijpen
kunnen
dat zijn de doden van Toradjaland.
Ze staan rechtop in lange gaanderijen,
die uitgehakt zijn in een hoge steile
wand,
toegankelijk slechts voor de ervaren
klimmer.
In weer en wind staan zij daarboven,
gehuld in uitgebleekte tonten,
en staren met hun blinde glazen ogen
omhoog, naar zon en maan, en
wachten op
het vreselijke vonnis der vertoornde
goden.
(slot volgt)
PASAR MALAM-WAARTS IN 1977
7e Pasar Dalam Eindhoven 30 sept. t/m 2
oktober. In de Philips Jubileumhal. Ope
ningstijden: vrijdag 30 sept. 15.00-24.00 uur,
zaterdag 1 okt. 12.00-24.00 uur, zond. 2 okt.
12.00-22.00 uur. Inl. Secr. "Pasar Dalam",
Thurledeweg 71, Rotterdam, tel. 010-375935.
Modeshow, kindervoorstellingen, muziek en
dans uit Indonesië, ook gelegenheid tot
dansen. Crèche is aanwezig. Stands- met
kunstnijverheid. Speciale attractie: kleuren
foto-expositie over leven, wonen en werken
in Indonesië.
Beverwijk 15-16 okt. 1977 (in de Veilinghal,
Parallelweg 49) za. 15 okt. van 12.00-01.00
uur en zo. 16 okt. van 13.00-24.00 uur.
Pasar Malam Haarlem 22 en 23 okt., in de
Beijneshal, Stationsplein, t.o. het station.
Openingstijden: za. 22 okt. 15.00-24.00 uur,
zond. 23 okt. 14.00-23.00 uur. Inl. L. Jansen
Schipper, tel. 023-33 68 01.
Nog veel plaatsen volgen: Venlo, Maas
tricht, Alkmaar.
14
