<~R.anoe - '3ClakaU.
Poirrié
De Ranoe Klakah is een bergmeertje op één van de hellingen van de Lamongan,
een vulcaan "in ruste" in Oost Java. 't Ligt een beetje in de diepte, roerloos,
lieflijk, oneindig sereen.
Maar pas op! Is 't wel zo onschuldig
als 't er uit ziet? Men zegt, dat er
soms vreemde dingen gebeuren. Zo
is er eens een man plotseling ver
dwenen, terwijl hij zijn karbouwen aan
het baden was. Een geheimzinnig
monster? Watergeesten die een offer
eisten?
Sindsdien worden er op de plek, als
er ergens een selamatan gehouden
wordt, ook een offer weggezet. Er
drijven geurige bloemen in 't water,
soms zelfs een levende kip_. Om goe
de vrienden te blijven met 't Grote
Mysterie.
In 't kleine berghotel worden de gas
ten gastvrij ontvangen. De sfeer is
gemoedelijk; de rijsttafel vermaard in
de wijde omtrek. Men komt er graag,
de mensen vinden er ontspanning,
weldadige rust en innerlijke vrede, na
alle drukte en geroezemoes van de
grote stad.
Maar er zijn er ook, die 't meer som
ber vinden, deprimerend, een beetje
griezelig. Ik heb er alleen maar de
liefelijkheid van ondergaan. Gemoeds
gesteldheden zullen wel een beetje
mee spreken, denk ik.
Ook de garnalenvisser op 't plaatje
voert zijn bezigheden in alle rust en
vrede uit. Tart hij 't noodlot?
Of weet hij de gevaarlijke hoekjes te
ontwijken? Hij heeft een ondiep ge
deelte van 't meer gemarkeerd ,met
lange staken die hij in de bodem
heeft geslagen. Aan die stokken han
gen bamboe-kokers met een deksel,
waarin een klein rond gat.
Wordt er in de desa geslacht, dan
haalt hij voor een paar gobangs een
streng ingewanden bij de djagal; de
STER-DROMEN IN PETJOK
Sommige mensen hebben ernstige
bezwaren tegen de Ster-reclame,
waarom eigenlijk, zo wakker lig je er
heus niet van. Si Gendoet in ieder
geval niet. Die had twee korte dromen,
met ergens een eigenaardige over
eenkomst. Waarmee toch
Droom één.
Ik droom, ik liggen op een bale bale
en ik hoorde een djoewalan schreeu
wen:
SEGER SEGER SEGER DINGIN DIN
GING DINGIN PANAS PANAS PANAS
BETOEL BETOEL BETOEL ISTEMEWA
ISTEMEWA ISTEMEWA
SKOTTENGGGGGG
Droom twee
(DEODORANT ik kennen niet omdat
onze kèlè ruiken niet daarom ik dro
men van zeep)
slager. Die laat hij goed bederven.
Na twee, drie dagen brengt hij kleine
stukjes van dat aas op de bodems
van de kokers. Deze worden geslo
ten en aan de touwen langs de staak
in 't wa'ter neergelaten. Bij 't vollopen
komt de vieze lucht naar buiten. In
scholen komen de garnalen er op af.
Ze kruipen door 't gaatje naar bin
nen en vinden de weg naar open wa
ter nooit meer terug. Ja! Hersentjes
van een garnaal!
Garnalenvisser op zijn vlotje in de Ranoe
Klakah.
De visser wacht rustig een paar da
gen, de diertjes gaan niet dood in 't
koele water en hoe langer hij wacht,
hoe meer er in de kokers gevangen
zitten.
Na een paar dagen gaat hij kijken.
Op zijn vlotje laveert hij tussen de
staken door om één voor één de
Ik zie in mijn droom si Toeti voor de
kamarmandi schreeuwen: "Pa! Pa! Pa!
jij niet gebruiken mijn saboen Bèköü!
Paaaaaaaa jij mij niet horen I I Dat is
mijn saboen Bèkö I"
Pa in zijn kolorbroek kom eruit en
seh: "Neen Toeti jij erg verkeer dit is
mijn saboen Bèkö." Toeti: "Neen pa
mijn saboen Bèkö".
Toen kom ma, in haar koetang en
saroeng, en zij pak beet di saboen
Bèkö. Zij zeg dan: "Deze saboen Bè
kö is toch van de permilie". En wie
gelen zij kruipen in de kamarmandi en
zij gebruiken lekker die saboen Bèkö
onder de pantjoeran.
SI GENDOET
Wees jezelf, is ongeveer de slechtste
raad, die men sommige mensen kan
geven.
Tom Masson
kokers op te halen, zorgvuldig leeg
te schudden in een mand en weer
klaar te maken voor de volgende rit
Als hij nieuw aas heeft; zó niet, dan
hangt hij ze voorlopig op aan de
staak.
Dan roeit hij met de buit terug naar
de kant, waar hij 't vlotje stevig vast
legt aan een overhangende tak. De
zon staat hoog, tevreden met wat de
watergeesten hem hebben toebedeeld
klimt hij naar boven over 't steigende
pad dat naar zijn desa voert.
De wind blaast over 't water en heeft
heerlijke geuren bij zich van wilde
vlier en vlinderbloemen. De visser
kijkt niet op; niet om meer naar 't
blinkend wateroppervlak. Rustgevend
voor de één en verademend, voor
een ander, beklemmendnaar
En voor hem?
Voor hem betekent de ranoe: oe-
dangs. De rondspattende diertjes in
de kepis aan zijn zij. Wezentjes met
kromme gespikkelde lijfjes, een ste
kelig koppetje en lange, bewegelijke
snorharen.
De zon-beschenen djati-blaren langs
't pad geuren sterk. Met dezelfde
geur, droog, een beetje muskusachtig,
die ook hangt over de groene padi-
velden.
In 't topje barst een kepodang haast
uit zijn gouden keeltje. Een baard-
vogel roept luidboetoékboe-
toéktoékantwoordt de
echo aan de overkant.
De visser ziét niets, ruikt niets, hóórt
niets
Hij moet naar huis, zo gauw mogelijk.
Om zijn oedangs te verkopen.
PLANTERSVROUW
gobang twee en een halve cent
gètèk vlot
oedang garnaal
kepis flesvormige vissersmand
kepodang ind. wielewaal
"Ik ben niet zo kapot van zijn schuine
moppen"
Het snelst staan wij klaar met raad
gevingen, die onze hulp uitsluiten.
Emanuel Wertheim
14
