NIEUWE BOEKEN, GOEDE BOEKEN
JAN COMPAGNIE
IN OORLOG EN VREDE
De ondertiteling van dit door De Boer
Maritiem uitgegeven boek luidt: '^Be
knopte geschiedenis van de VOC" en
deze ondertitel geeft precies aan waar
het om gaat. Het is een vertaling van
het boek van een Engelse historicus,
C. R. Boxer, een vertaling van de
hand van dr. A. Alberts en de naam
van de vertaler garandeert reeds bij
voorbaat de kwaliteit van deze uit
gave.
Het spreekt vanzelf, dat de benadering
van de glorietijd van het wereldrijk der
Nederlanders in de gouden eeuw door
een Britse auteur een andere is dan
die van de Nederlandse historici. Bij
Boxer liggen de accenten juist iets
anders dan bij zijn Nederlandse col
lega's. Bovendien is zijn studie inte
ressant omdat hij de gelegenheid heeft,
de activiteiten van de VOC te verge
lijken met de Britse organisatie die
haar evenknie was. Ligt in de populai
re nederlandse literatuur de nadruk
vaak in de eerste plaats op de schil
derachtige en boeiende figuur van
Coen, in Boxer's beknopte geschie
denis wordt meer aandacht geschon
ken aan Maetsuycker, onder wiens 25-
jarig Gouverneur-generaalschap de
Compagnie haar bloeitijd beleefde.
Maetsuycker was in zijn uiterlijke ge
dragingen een veel minder spectacu
laire figuur dan Coen; hij was een in
zich zelf gekeerd man en de boeken
over zijn betekenis zijn nog niet afge
sloten. Valentijn noemt hem een "loo-
ze en doortrapte vos" - een Duitse
tijdgenoot "een van de meest wijze
mensen van de wereld." Doorhalen
wat niet verlangd wordt!
De Britse auteur gaat met grote ob
jectiviteit te werk wanneer hij de Ne
derlandse VOC beschijft; hij spaart
de roede niet ook wanneer hij het
over de Engelse Compagnie heeft. Ik
weet niet hoe zijn geschiedenis van
de VOC zal worden beoordeeld in de
kring van de Nederlandse vakgeleer
den (waartoe ik nu eenmaal niet be
hoor!), maar mijn indruk van deze ge
schiedschrijving is dat de auteur met
grote zorgvuldigheid en ruime kennis
van zaken is te werk gegaan. De uit
voering van dit rijk geïllustreerde boek
is boven alle lof verheven. Dus: warm
aanbevolen.
JHR.
"Jan Compagnie in oorlog en vrede"
f 29,50 plus 2,75 porto.
"SHANTALA" - Frédérick Leboyer
Massage voor kinderen, een traditio
nele kunst, 35,— porto 4,—.
Ware het een gewoon boek over mas
sage, ik zou het u nauwelijks hebben
durven aanbevelen. Wij uit Indië weten
immers voldoende over "oeroet en
"pidjet", of we er nu van hielden of
niet, het hoorde in ons leven daar en
het was vaak noodzakelijk. Wie heeft
niet het verzachtend-troostend strijken
over benen en voeten gevoeld als je
ziek was en oma of tante aan je bed
kwam zitten.
Masseren zoals het in de Oosterse
landen gebeurt is meer dan een tech
nisch geleerde handeling, het is meer
een instinctief aanvoelen waar de pijn
zit, hoe de spieren, de zenuwen lopen,
waarbij op een bijna mystieke wijze,
als vanzelf de handen geleid worden.
Leboyer (auteur van het boek "Ge
boorte zonder pijn") heeft over de
geboorte en de eerste levensperiode
van de baby, een diepfilosofische be
schouwing. Deze filosofie vond hij te
rug toen hij zag hoe een Indiasche
vrouw haar baby koesterde en mas
seerde. Shantala, in een van de te
huizen van Moeder Theresa in Cal
cutta verblijvend, gaf haar kind het
grootste geschenk dat een moeder
een kind kan geven.
"Worden gedragen, gewiegd, ge
streeld, vastgehouden, gemasseerd,
zovele wijzen om kleine kinderen te
voeden. Minstens even onontbeerlijk
als vitaminen, mineralen en eiwitten.
Als het kind dit alles moest missen,
evenals de geur, de warmte en het
vertrouwde stemgeluid, dan zou het,
zelfs al wordt het volgegoten met melk,
van honger wegkwijnen."
Ontroerende foto's waarop elke mas
sagebeweging is uitgebeeld met een
simpele tekst die de handeling uit
legt. Een liefkozing, een oefening voor
beiden, moeder en kind. In een tijd vol
wetenschappelijke, chemische wonde
ren, volvoerd door academische won
derdoeners, is het ook goed dat zo'n
boek als "Shantala" gemaakt werd.
Ik zou het elke móéder en aanstaande
moeder geven. Schitterend boek.
L.D.
"AZIË IN DE STROOMVERSNELLING"
Een foto-documentatie over het leven
in Oost-Azië.
"Azië in stroomversnelling" licht in
een fascinerende caleidoscoop de ver
anderingen toe, die zich in Azië in
snel tempo aan het voltrekken zijn.
Het boek is geschreven door Michael
Griffiths, directeur van de Overseas
Missionary Fellowship, die in een
twaalftal Aziatische landen werkzaam
is. De veranderingen en contrasten en
de geestelijke noden van de volken
van Azië worden door hem uit zijn
eigen ervaringen, dus uit de eerste
hand beschreven.
Daarbij gaat hij in op de invloeden,
die de verschillende godsdiensten
hebben gehad op de vorming van de
Aziatische cultuurpatronen, de veran
deringen die zij door hun optreden
hebben bewerkt, de plaats die zij in
nemen in het huidige Azië, en het op
komen van nieuwe Godsdiensten en
secten.
Ook de regeringspolitiek in de diverse
landen passeert de revue, alsmede de
gunstige en minder gunstige gevolgen
die westerse invloeden hebben gehad
op de sociale veranderingen in dit
werelddeel. Het werk is prachtig ge
ïllustreerd met talrijke kleuren- en
zwart-wit foto's, die door de Zwitserse
fotograaf Fritz Frankhauser werden ge
maakt.
19,50 plus 4,porto.
CH.M.
BATAVIA
De onstuitbare verzamelaar van herin
neringen aan het oude Indië, Hein Bui
tenweg, heeft ons nu weer verrast met
een platenboek over het voormalig
Batavia: "Zo kenden wij Batavia". Een
verzameling karakteristieke foto's uit
een niet zó ver verleden met korte
toelichtingen, die misschien voor de
ex-Bataviaan overbodig zijn maar de
waarde van het werkje toch verhogen
voor hen die zich afvragen: hoe was
het ook weer? Het spreekt vanzelf dat
de reproductie van de foto's soms niet
voldoet aan de eisen die men tegen
woordig stelt. Volgens de aard van het
beestje zijn het allemaal oude foto's
en niet alleen liet toen de fotografie
nog niet toe dat men er kunststukjes
mee uithaalde, maar bovendien heeft
kennelijk de tand des tijds hier en
daar aan de afdrukken geknaagd!
Nochtans voor elke "orang Betawie"
een dierbaar bezit en ook voor andere
Indische mensen een fijn boeket her
inneringen aan wat eens was.
JHR.
"Zo kenden wij Batavia" kost f 35,
plus f 2,75 porto.
(lees verder volgende pagina)
4
