POIRRIÉ
"OPSTIB" EN "PUNGLI"
"CftMPfNG
Een hernieuwde poging de corruptie in Indonesië uit te roeien.
door AGUS DARUCH
"Opstib" "Operasi" en "Pungli" "Pungutan Liar". In het Nederlands
respectievelijk "Orde herstellen" en "Onwettige heffingen". Twee woorden, die
sinds enige maanden in dit land een paar miljoen ambtenaren met afschuw en
schrik vervullen en 126 miljoen andere Indonesiërs met opluchting.
Aanvang van de anti-corruptie-operatie
Het is begonnen met het geval van de
door de rechtbank te Bandjarmasin
tot levenslang veroordeelde Kepala
van het Kantoor Logistiek aldaar, Bu-
diadji, die vele milliarden verduisterde
door manipulaties met voor de bevol
king bestemde rijst. En koppig weiger
de namen van medeplichtigen te noe
men. Ondanks het feit, dat zijn ver
dediger verklaarde, dat hij die fraude
onmogelijk zonder medeweten van an
deren gedurende zovele jaren zou
hebben kunnen volhouden.
Maar die verdediger liet het er niet bij.
Ook niet, nadat het vonnis gevallen
was. Hij bracht de "zaak" naar Jakarta
en het parlementslid Mr. Tambunan
wendde zich persoonlijk tot de pro
cureur-generaal (Jaksa Agung) Mr. Ali
Said. De regering heeft toen blijkbaar
wel aangevoeld dat er nu maar eens
een einde moest komen aan de kan
ker van de corruptie die vrijwel het
gehele ambtelijke apparaat heeft aan
getast en niet alleen belangrijke eco
nomische schade voor het land ver
oorzaakt, maar ook de goede naam
van de Republiek Indonesia door de
modder sleurt. President Soeharto gaf
het "green light" aan Kaskopkambtib
(hoofd Staatsveiligheidsdienst) Admi
raal Soedomo en daarmede was "Op
stib" geboren. En hoe!
Soedomo is een moedig man (ook
physiek, want hij weet dat hij met zijn
leven speelt) en zodoende zien we
hem en zijn assistenten overal ver
schijnen waar hij vermoedt (en ieder
een met hem), dat er wel iets gaande
is. Douane, emigratie, inspectie van
financiën, wegen-dienst, politie, etc.
etc. Overal werden en worden ambte
naren op heterdaad betrapt, geschorst
en aan de justitie overgeleverd (die
zelf ook al veren heeft moeten laten
met op heterdaad betrapte Jaksa's,
waarvan er eentje gegrepen werd toen
hij juist een miljoen "pungli" van een
dame ontving, die hij onwettig met ge
vangenis-straf bedreigd had). Ook het
Binnenlands Bestuur telt al slachtof
fers. De regent van Tegal heeft zijn
ontslag moeten vragen en ziet een
justitieel onderzoek tegemoet i.v.m. af
persing van de bevolking. Anderen
staan op de nominatie.
Speciale Postbox voor meldingen
Soedomo heeft een speciale postbox
bekend gemaakt waar men zijn klach
ten kan deponeren en heeft de pers
opgewekt om hem van gegevens te
voorzien. Het was niet aan dovemans
oren verspild. De kranten wemelen
van aanwijzingen met naam en toe
naam en van ingezonden stukken over
allerlei manipulaties van hoge en lage
ambtenaren en de postbox is overvuld.
In Soedomo's plaats zou ik allang gek
zijn geworden, maar de admiraal blijft
er ijskoud bij, geeft interviews aan
studenten en anderen en grijpt tien
tallen manipulanten in de kraag.
Hij heeft vijf jaar tijd gevraagd (en
gekregen) om een einde te maken
aan alle corruptie. In ieder geval heeft
hij al bereikt, dat ergerlijke praktijken
als het willekeurig aanhouden van
trucks langs de wegen om de chauf
feurs geld af te persen (idem bij de
weegbruggen) gestopt is. En dat de
onderscheidene "inspecteurs-generaal"
bij de diverse departementen ontwaakt
zijn uit hun dommel achter een schrijf
tafel en werkelijk beginnen te "in
specteren". En dat het volk zijn mond
durft open te doen. En hoe! Je oren
tuiten ervan! Het doet je goed om het
te mogen beleven! Maar zal hij sla
gen?
De gep. generaal Dr. Nasution twijfelt
eraan. Hij leidde in de 50-er jaren zelf
zo'n beweging (Operasi Budi) en werd
door wijlen president Soekarno ge
stopt toen hij maar nauwelijks begon
nen was. Volgens Nasution had Soe
domo niet moeten beginnen bij de
kleintjes (ikan teri), maar bij de hoge-
ren (kakaps). Nasution vergeet, dat
zijn "Operasi Budi" juist gestopt werd,
omdat hij de hogeren (de invloedrij
ken) aantastte. De studenten zijn het
Vl
\Y
"EL LOCO"
300 tv\
"Nee, dat zijn Boetje en letje niet, die heb
ben toch altijd een heleboel rommel bij
zich".
met Nasution over het algemeen wel
eens.
Eerst "directe corruptie" aanpakken
Maar Soedomo gaat zijn eigen weg.
Hij wil allereerst de meest directe
corruptie uitroeien, nl. die welke door
"the man on the spot" bedreven wordt.
De "pungli" bij de douane-ambtenaren
aan de havens, door politie op de
wegen ("priet! go cap' "priet"
van een politie-fluit Rp. 500,en
alles is vergeten en vergeven!), het
geknoei op de emigratie-kantoren, etc.
etc. Want die dingen vallen iedereen
dadelijk op, ergeren iedereen en
schaden bovendien de economie zeer
direct (flow of goods). Bovendien
snijdt hij daardoor meteen een bron
van verdiensten voor de chefs van die
kleine knoeiers af. Want een deel van
de "pungli" gaat naar "boven". En
langzamerhand hoopt hij dan langs
lijnen van geleidelijkheid ook de ho
geren te kunnen grijpen. Wat betreft
het geknoei langs de weg is hij zo te
zien wel redelijk geslaagd. Maar wat
de corruptie op de kantoren aangaat,
valt het resultaat niet te beoordelen.
Mogelijk moet de gever het nu wel
bezuren. Want de "pungli" kan ook
wel "aan huis bezorgd worden". Maar
dan kost het hem nog een taxi of een
betjak extra. Zal Soedomo slagen? Ik
hoop van ganser harte van wel! Want
hoe dan ook, corruptie is een kanker
en een pest die op de duur het hele
staatsbestel ondermijnt. Ook al wordt
ze overal bedreven, in alle landen
geen een uitgezonderd (al gaat het in
de z.g. "welvaarts-landen" meestal een
beetje eleganter) waar mogelijk moet
corruptie onderdrukt worden.
Toch rijzen er wat "opstib" betreft wel
enige vragen
Allereerst waar moeten de kleine amb
tenaren zonder die "pungli" van le
ven? Verscheidene malen heeft de re
gering hun salaris verhoogd. De me
dedeling kwam steeds omstreeks 1
januari en de realisatie werd dan met
een bepaald m.i.v. het nieuwe boek
jaar, d.w.z. per 1 april. Maar de tus
senhandel leest ook kranten, heeft
ook televisie, luistert ook naar de ra
dio. En is verbazend goed georgani
seerd. In die vier maanden gaan de
prijzen ongemerkt omhoog. Van tex
tiel, van schoenen, van levensmidde
len (behalve rijst, want die is be
schermd) van medicijnen, van genees
kundige hulp, van vervoer, etc. etc.
Zodat de ambtenaar op 1 april tot de
conclusie komt, dat in zijn inkomen in
werkelijkheid geen enkele verandering
is gekomen. Hij kan er nog steeds met
moeite twee weken van leven. En die
andere 14 dagen dan?
Gepensioneerden er slecht aan toe
Erger is het met degenen, die voor
hun pensioen staan (56 jr.), juist op
een leeftijd dat hun gezin de zwaarste
financiële eisen stelt. De kinderen
moeten studeren; moeder de vrouw is
niet meer jong en heeft een hulp in
de huishouding dringend nodig. Juist
dan vliegt hij eruit en daalt zijn inko-
14
